المپیک ۲۰۰۴ آتن بود. وقتی در قرعه‌کشی مشخص شد که "علیرضا حیدری" برای رسیدن به مرحله یک‌چهارم‌نهایی وزن ۹۶ کیلوگرم کشتی آزاد باید با "کورتانیتزه" گرجستانی روبرو شود، خیلی از ایرانی‌ها قید مدال نقره‌ای که برای حیدری کنار گذاشته بودند را زدند. کورتانیتزه‌ کوتاه قامت و فربه، تنها مردی بود که حیدری یارای مقابله با او را نداشت. برنده طلای مسابقات جهانی تهران در سال ۹۸ که استاد زیرگیری از حریفان بود، وقتی به پاهای قطور کورتانیتزه می‌رسید یک همیشه بازنده بود. اما برخلاف تصور، این تنها باری بود که حیدری توانست کورتانیتزه را بارانداز کند و این یعنی پیروزی ۳ بر۲ کشتی‌گیر ایرانی و حذف غول گرجستانی. هرچند که حیدری در آن سال به مدال طلا نرسید و با شکست از "ابراهیموف" ازبک به مدال برنز بسنده کرد، ولی پیروزی او بر کورتانیتزه اشک شادمانی از چشمان بسیاری از ایرانی‌هایی که از تلویزیون بازی را تماشا می‌کردند، جاری ساخت.

این یکی از تصاویر ماندگاری است که وقتی نام المپیک را می‌شنویم در ذهن‌مان تداعی می‌شود. درست مثل صحنه‌ای که "رسول خادم" در المپیک ۱۹۹۶ آتلانتا پس از شکست دادن "ماخاربک خادارتسف" روس روی سکو رفت و مدال طلا را برگردن آویخت. تصویر خوشحالی "هادی ساعی" در ۲۰۰۸ پکن پس از پیروزی بر تکواندوکار ایتالیایی در فینال و یا حتا تصاویر تلخی چون شکست "علیرضا رضایی" در فینال کشتی آزاد ۲۰۰۴ آتن از "آیتور تایمازوف" ازبک و همچنین وداع تلخ "عباس جدیدی" با مدال طلای ۱۰۰ کیلوگرم کشتی آزاد در مسابقات ۱۹۹۶ آتلانتا برابر "کرت آنجل" آمریکایی.

گفتنش تکراری شده ولی المپیک بزرگترین فستیوال ورزشی دنیاست. رقابتی که هر ورزشکاری آرزوی کسب مدال در آن را دارد. برای خیلی از ورزشکاران حتا شرکت در المپیک هم افتخاری بزرگ است. جشنواره‌ای رنگارنگ که هر چهار سال یکبار توجه مردم سراسر دنیا را به سوی خود جلب می‌کند.

داستان حضور ایران در رقابت‌های المپیک از دوران قاجار آغاز شد و زمانی که "فریدون ملکم"، فرزند میرزا ملکم خان، تنها نماینده "پرشیا" در مسابقات ۱۹۰۰ فرانسه بود و در رشته شمشیربازی اسلحه اپه با شکست در همان بازی اول از دور رقابت‌ها کنار رفت.

دوره بعدی المپیک برای ایران، ۱۹۴۸ لندن بود که ایران به طور رسمی با کاروانی شامل ۳۸ ورزشکار در المپیک شرکت کرد. اولین مدال ایران نیز در این رقابت‌ها توسط "جعفر سلماسی" در رشته وزنه‌برداری به دست آمد. سلماسی که یکی از ۵ وزنه‌بردار ایران در این مسابقات بود در دسته ۶۰ کیلوگرم مدال برنز را به گردن آویخت.

از آن سال به بعد ایران در تمامی المپیک‌ها به جز ۱۹۸۰ مسکو در شوروی سابق و ۱۹۸۴ لوس‌آنجلس حاضر بوده است و مردانی نظیر "غلامرضا تختی"، "محمود نامجو"، "امام‌علی حبیبی"، "محمد‌علی صنعتکاران"، "عبدالله موحد" و بعدتر "علیرضا حیدری"، "امیررضا و رسول خادم"، "حسین توکلی"، "هادی ساعی" و ... با گردن‌آویز از المپیک بازگشته‌اند. با احتساب المپیک ۱۹۰۰ و تا قبل از مسابقات لندن، ایران در ۱۵ دوره المپیک حضور داشته و در مجموع ۴۸ مدال کسب کرده است که این مدال‌ها تنها در سه رشته کُشتی، وزنه‌برداری و تکواندو بدست آمده است. بهترین رتبه ایران در رقابت‌های المپیک نیز مقام چهاردهم جهان در ۱۹۵۶ ملبورن بوده است.

کُشتی ایران شامل آزاد و فرنگی با ۱۵ دوره حضور در المپیک (با احتساب المپیک ۲۰۱۲ لندن) و اعزام حداقل ۷ کشتی‌گیر در هر دوره المپیک، حضور پررنگی در این جشنواره بین‌المللی داشته است و رشته‌هایی نظیر دوومیدانی، وزنه‌برداری و مشت‌زنی به ترتیب با ۱۴، ۱۳ و ۱۲  حضور در رده‌های بعدی قرار دارند. ۳۲ مدال از کل مدال‌های بدست آمده برای ایران در المپیک در رشته کشتی بوده و تاکنون پرافتخارترین ورزش کشورمان در المپیک بوده است. ۱۲ مدال ما هم در رشته وزنه‌برداری بدست آمده و ۴ مدال دیگر نیز بر گردن تکواندوکاران ایرانی آویخته شده است.

رکورد بیشترین ورزشکار ایرانی در المپیک مربوط به مسابقات ۱۹۷۶ مونترال کانادا می‌باشد که ایران با ۸۸ ورزشکار در این رقابت‌ها حاضر شد و تنها موفق شد یک مدال نقره توسط "منصور برزگر" در کشتی و یک مدال برنز بوسیله "محمد نصیری" در وزنه‌برداری کسب کند. این در حالی است که موفق‌ترین المپیک ایران از لحاظ تعداد مدال، رقابت‌های ۱۹۵۲ هلسینکی فنلاند است که ورزشکاران ایران، هفت مدال شامل سه نقره و چهار برنز بدست آوردند.

نکته قابل توجه، حضور کمرنگ ایران در رقابت‌های فوتبال المپیک است. تیم "امید ایران" تنها سه بار مجوز حضور در این بازی‌ها را به دست آورده و در این سه دوره هم موفقیت چندانی به دست نیاورده است. در  ۱۹۶۴ توکیو در ژاپن، ایران با قبول شکست از آلمان و رومانی و تساوی برابر مکزیک حذف شد. در ۱۹۷۲ مونیخ، تیم امید برابر مجارستان و دانمارک به ترتیب ۵ و ۴ گل دریافت کرد ولی با تک گل "مجید حلوایی"، برزیل را شکست داد و باز هم از رقابت‌ها کنار رفت. وضعیت فوتبال ما در ۱۹۷۶ مونترال کانادا بهتر بود و ایران با در اختیار داشتن بازیکنانی نظیر "غلامحسین مظلومی"، "علی پروین" و "حسن روشن"، در گروهی سه تیمی با پیروزی بر کوبا و شکست از لهستان راهی دور بعد شد ولی در یک‌چهارم مقابل اتحاد جماهیر شوروی ۲ بر یک مغلوب شد. تک گل "پرویز قلیچ‌خانی" در دقیقه ۸۲ و از روی نقطه پنالتی  نیز مانع از حذف ایران نشد و از آن زمان به بعد نیز تیم المپیک ایران در حسرت حضور در المپیک می‌سوزد. حسرتی که همین چندی پیش و پس از عدم راهیابی تیم امید به المپیک لندن، چهل ساله شد.

بله، وقتی نام المپیک را می‌شنویم، خاطرات بسیاری را به یاد می‌آوریم. خاطراتی که گاهی با نگه داشتن عکسی سعی می‌کنیم جاودانه‌شان کنیم. در این میان نقش عکاسی که با ثبت این تصاویر، به فراموش‌نشدن خاطراتمان کمک می‌کند قابل توجه است. یکی از این عکاسان  که "ثبت لحظه‪‌‬های ماندگارش"‪‌‌‬ برای ایرانیان یادآور خاطرات فراوانی است، "علی کاوه" است. استاد علی کاوه با عکاسی از چهار دوره المپیک یکی از باسابقه‌ترین عکاسان ورزشی ایران در این رقابت‪‎‌‬ها است. وی در المپیک ۱۹۷۶ مونترال، ۱۹۹۶ آتلانتا، ۲۰۰۴ آتن و ۲۰۰۸ پکن به عنوان عکاس ورزشی حاضر بوده و عکس‌های وی یادآور خاطرات تلخ و شیرین بسیاری برای ایرانیان است.

در مجموعۀ عکس این صفحه خاطرات این چهار دوره المپیک را از دریچه دوربین علی کاوه مرور می‌کنیم. با تشکر از او که این عکس‌ها را در اختیار ما گذاشت.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب