Jadid Online
جدید آنلاین
درباره ما تماس با ما Contact us About us
اتفاقات بازار کتاب ایران
مهتاج رسولى

دنبال کردن کتاب تازۀ خالد حسینی، هزار خورشید درخشان یا هزار خورشید تابان که سه ترجمه از آن در فاصله ای کوتاه به بازار نشر ایران راه یافته، مرا به تیراژ بالای کتاب های عامه پسند رهنمون شد.

در واقع سبب شد بفهمم که اتفاقات بازار کتاب ایران همان ها نیست که معمولا اهل کتاب دنبال می کنند. در فقسۀ کتاب های عامه پسند یکی دو کتابفروشی معتبر بالای شهر (تجریش و حوالی میدان ونک ) چشمم به کتاب ها و تیراژهایی افتاد که کله ام سوت کشید. این که می گویند کتاب در ایران تیراژ ندارد افسانه ای بیش نیست، منتها کتاب هایی تیراژ دارد که گاهى ما نمی پسندیم.

زمانی کریم امامی در مقاله ای دربارۀ ذبیح الله منصوری نوشته بود "راستی راستی آدم باید کتابفروش باشد تا قدر ذبیح الله منصوری را بشناسد. منِ کتابفروش هر وقت دست می کنم و از زیر میز یک سینوهۀ تمیز و خوشگل در می آورم و با هزار منت به مشتری می دهم برایش طلب آمرزش می کنم."

قفسۀ کتاب های عامه پسند کتابفروشی های تهران حکایت از آن دارد که ذبیح الله منصوری های تازه ای ظهور کرده اند که اهل کتاب بطور معمول از آنها بی خبرند. کتاب هایی که در سطح عموم خوانندۀ فراوان دارند  نویسندگانش به شهرت عمومی دست یافته اند اما در مجلات ادبی و فرهنگی از آنها و کارهایشان خبری نیست.

هرچه هست اما این کتاب ها عادت به مطالعه را در جامعه بالا می برند و نمی توان نقش نویسندگان آنها را در ارتقاء سطح دانش و معلومات جامعه نادیده گرفت. چنان که در دوره ای که ما بزرگ می شدیم نقش جواد فاضل و حسینقلی مستعان و ذبیح الله منصوری و بعدتر ارونقی کرمانی و رجبعلی اعتمادی و منوچهر مطیعی را نمی شد نادیده گرفت.

به هر حال گذشته از هر نوع تحلیل به نظر می رسد گزارش اصل ماجرا باید مهم تر باشد. چند سال پیش، در همین سال های پس از انقلاب، نویسنده ای به نام فهمیه رحیمی همین نقش را در بازار کتاب ایفا می کرد.

امروز پدیده ای به نام ماندا معینی که با امضای م. مودب پور می نویسد جایگزین او شده است. کتاب نخست این نویسنده به نام « پریچهر » در سال ١٣٧٨ منتشر شد. یعنی او فقط هشت سال است که در سلک نویسندگان ظاهر شده است اما مجموع نوشته های او تا امروز به حدود ده هزار صفحه سر می زند.

"پریچهر" تا کنون بیست بار تجدید چاپ شده و شمارگان آخرین چاپ هایش به ده هزار نسخه می رسد. یعنی در مجموع این کتاب باید تا کنون حدود صد هزار نسخه به فروش رسیده باشد.

کتاب های دیگر این نویسنده با نام های "شینا"، "رکسانا"، "کژال"، "گندم"، " دریا"، "یک خواستگاری، یک انتخاب"، همه در وضعی قرار دارند که آرزوی هر نویسنده مطرح کشور است و حق التألیف آن ثروت کلانی با خود به همراه می آورد.

شهره وکیلی با چند کتاب با نام های "بگشای لب"، "رقص باد و آب"، "بازی تمام شد"، "شب عروسی من" و ... تقریبا در همان موقعیت قرار دارد. برای مثال "بگشای لب" که چاپ نخست آن در سال ١٣٧٧ منتشر شده اکنون به چاپ هفتم رسیده و دست کم ٢٤ هزار نسخه به فروش رسیده است.

مریم جعفری، پگاه بختیاری، نسرین قدیری، نیلوفر لاری، تکین حمزه لو و  نویسندگان دیگری نیز از نام های مطرحی هستند که در قفسۀ کتاب های عامه پسند به چشم می خورند.

البته این موفقیت ها لزوما در نویسندگان عامه پسند خلاصه نمی شود. کتاب "سهم من" پرینوش صنیعی که از رمان های خواندنی است و در بین اهل کتاب نیز شهرتی دارد، برای نخستین بار در سال ۱۳۸۲ منتشر شد و تا کنون چهارده چاپ از آن منتشر شده است.

از آنجا که چاپ نخست این کتاب در شمارگان دو هزار نسخه منتشر شده بود و در چاپ های بعدی به ٥٠٠٠ و سرانجام به ده هزار نسخه رسید، ناشران فکر می کنند که این کتاب حد اقل باید صد هزار نسخه به فروش رسیده باشد که تیراژ بالایی برای کتاب در ایران است.

این ارقام بدون ذکر یک مثال دریافتنی نیست. کتاب معروف "جای خالی سلوچ" نوشتۀ محمود دولت آبادی که یکی از نامدارترین نوشته های اوست، در عرض ٢٨ سال از زمان نخستین چاپ (١٣٥٨ ) تا کنون به چاپ نهم رسیده و تا کنون ٥٦٢٠٠  نسخه فروش رفته است. این یکی از پر تیراژترین رمان های جدی زبان فارسی در ایران است که شمارگان آن در قیاس با کتاب های م. مودب پور و دیگران رنگ می بازد.

البته کتاب های جدی دیگری هم در بازار نشر ایران هست که تغییر شرایط اجتماعی در تیراژ آنها موثر افتاده است. به عنوان مثلا کتاب "میرا" اثر کریستوفر فرانک، پیش از انقلاب و در اواسط دهۀ پنجاه به ترجمۀ لیلی گلستان در تهران منتشر شد. تا سال ١٣٨٣ چاپ تازه ای از آن انتشار نیافت و گفته می شود نسخه های آن تا سال ٦٨ در قفسۀ کتابفروشى ها خاک می خورد، ولی در سال ٨٣ نشر « بازتاب نگار » که شاید نبض زمانه را گرفته بود، بار دیگر آن را منتشر کرد و در طول یک سال این کتاب سه بار پیاپی (هرچند در شمارگان ٢٢٠٠ نسخه) تجدید چاپ شد.

کتاب در حجم کم خود داستانی را در یک فضای میلیتاریستی از نوع اروپای شرقی سابق تصویر می کند. فضایی که تا زمان انقلاب، اهل کتاب بدان توجهی نداشتند و به چیزی نمی گرفتند. اساساً هم جو حاکم بر بازار کتاب تا زمان انقلاب، زیر تسلط چپ بود و کتابی ضد میلیتاریستی در چنان جوی نمی توانست جای خود را باز کند اما اکنون که آن جو شکسته، وضع تغییر کرده است.

این که آیا تیراژهای آن چنانی برای کتاب های عامه پسند در بازار نشر ایران اتفاق تازه ای است یا نه، می توان گفت نه، اتفاق تازه ای نیست. اما اتفاق فرخنده ای است زیرا نشان می دهد که در بازار کتاب ایران اگرچه در بر همان پاشنه ای می چرخد که پیش از انقلاب می چرخید اما به لحاظ کمی تغییرات قابل ملاحظه ای رخ داده است.

این نکته را هم نمی توان فراموش کرد که این نوع کتاب ها برخلاف سروصداهایی که دربارۀ سانسور در ایران وجود دارد، چندان از مشکل سانسور رنج نمی برند و کم و زیاد کردن پاره ای از آنها چیزی را عوض نمی کند. قاعدتا وزارت ارشاد هم در این زمینه ها چندان سخت گیری نمی کند.


 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب
- یک کاربر، 2010/10/07
م. مودب پور = نام مرتضی مودب پور
ماندانا معینی همسر آقای مرتضی مودب پور است.
- pooneh، 2008/11/26
salam.mikhastam ke az ostad moadab poor be khatere romanaye ghashangeshoon tashakor konam vaghean romanaie jazab,ghashang,ebratamoozi daran.kheili doost dashtam ke mitoonestam axi az ishoon ro too internet mididam motasefane ta hala nadidam.omidvaram ke hamishe va har rooz romanaie ghashangeshoono too ketabkhooneha bebinim .bazam mamnoonam
- asal، 2008/10/29
be nazare man m.moadab poor vaghean behtarin nevisandeye irani hastand . khandoondane mardomi ke kheili vaghte khandidano yadeshoon rafte ye honare.va kamtar kasi mitoone ba neveshtan dar morede badbakhtiyaye mardom ke vase hame adi shodan aksariyato be gerye bendaze va ashke oonaro sarazir kone.ostad behetoon khaste nabashid migam
- سوگند، 2008/09/13
جدا کسی مثل نیلوفر لاری نمی نویسه!چرا پس زیاد مطرح نسیت خیلی قشنگ تر از تکین حمزه لو ئ مریم جعفری...جدا که اصلا بهش بهایی ندادن! انصاف نیست
- زهرا، 2008/09/06
salam az khanume nilofare lari vaghean mamnoonam man asheghe ketabhaye ishon hastam va benazaram binazirand omidvaram movafagh bashand
- یک کاربر، 2008/08/19
سلام كتابهاي اقاي مودب پور فوق العاده است.چرا ممنوع القلم شدن؟
- زهرا، 2008/07/24
اولین بار کتاب یاسمین اقای مودب پور روکه خوندم دیگه هیچ کتابی به جذابیت کتاب های ایشون پیدا نکردم واقعا عالی می نویسن من هر کتاب ایشون رو چند بار خوندم وهر بار هم لذت بردم .واقعا از ایشون تشکر می کنم چون درد دل ادمو می نویسن خیلی دلم می خواد سرگذشت من هم به دست ایشون نوشته بشه
- فاطمه، 2008/07/20
وقتي كتاب ركسانا رو خوندم خيلي بهم حال داد . يه جوري وقتي ماني نمك مي ريخت خيلي بهم حال مي ده .ازتون مي خواهم كاري كنيد كتاباتون رو بشه راحتر خريداري كرد.جدي ازتون ممنونم به خاطر نوشته هاي زيباتون .
- ارغوان مجیدی، 2008/07/06
من تا الان کتابهای یاسمین و یلدا و رکسانا و شیرین و گندم و پریچهر و دریا و شینا و آن تابستان را خوانده ام و منتظر کتاب بعدی استاد هستم.
- راحله، 2008/07/03
کتاب پریچهر تو روحیه من خیلی اثر گذاشت.چند روز پیش هم کتاب دریا را خوندم. خیلی داستانش جذاب بود.من به حدی از آثار ایشون خوشم می آید که دیگه نمی تونم آثار نویسنده های دیگر را بخونم.
با آرزوی موفقیت برای شما استاد گرامی
- م . آريا، 2008/05/29
من از بيشتر نويسندگان ايرانى و خارجى كتاب خوندم ، اما با خوندن يك كتاب از استاد مودب پور كه اسمش هم " ياسمين " بود ، ديگه كوچكترين رغبتى به خوندن آثار ديگر نويسنده ها نداشتم ، تا امروز من تمام رمان هاى استاد رو خوندم ، هر رمان استاد رو بارها و بارها خوندم و هميشه قلم زيبا و روان استاد رو ستودم ، نميدونم منشا اين انتقادات بى دليل از رمان هاى استاد از كجاست ؟
استاد بهتر از نويسنده ً ايرانى حرف و احساس مردم كشورش رو مى فهمه من بارها با اين انتقادات در سايت هاى مختلف روبرو شدم و هميشه هم گفتم كه استاد براى ما جووناى ايرانى بى اغراق بهترين نويسنده اس .
همه اينو ميدونن كه در مورد كار و اثر يك هنرمند بايد مردم قضاوت كنن
آيا براى اينكه شدت محبوبيت استاد در ميان مردم ايران ، به خصوص قشر جوان براى همه روشن بشه استقبال گرم مردم از رمان هاى فوق العاده استاد كافى نيست ؟ تا زمانى كه استاد مى نويسن ما با آغوش باز از رمان هاى زيبا و بى نظيرشون استقبال مى كنيم .
- یک کاربر، 2008/05/27
حالا یه اشتباه تو این نوشته اومده چه سر و صدایی راه انداختید! آقا ممنون از نوشته شما. استفاده کردیم.
- ريحانه فريديان، 2008/05/20
در متن بالا وقتي خواندم كه شما م مودب پور و همسرش را يكي مي دانيد واقعاً تاسف خوردم و تعجب كردم كه چه طور به خود اجازه داديد با اين اطلاعات ناقص درباره ي چيزي نظر بدهيد . وقتي منتقدان ما اين گونه هستند چه انتظاري از نويسندگان و خوانندگان بايد داشت ؟!
- محمد هوسمي، 2008/05/06
نويسنده محترم اين متن هنوز نمي دانند كه خانم ماندانا معيني با آقاي م. مؤدب پور فرق دارد. استاد مودب پور همسر خانم معيني ست. كسي كه فرق دو نويسنده رو نمي دونه چطور در مورد آثارشون صحبت مي كنه؟
در ضمن ايكاش ياد بگيريم كه به خودمون جسارت بديم كه بگيم كسي كه اسمش بزرگ نيست هم ممكنه اثار بزرگي داشته باشه... جناب دولت آبادي هم روزي اينگونه بوده... حال كه همه اسم بزرگ ايشون رو شنيدن براي كلاس كار خودشون فقط رمان ايشون رو مي خونن و معتقدن بقيه رمان ها عامي اند... ادبيات براي عام مردمه نه خواص...
- زری، 2008/04/07
به نظر من مودب پور بهترین نویسنده است .من تا حالا خیلی زیاد کتاب خواندم اما هیچ کدام زیبایی کلام، لحن طنز آلود او را نداشته کتابهایش جذاب است وتا اخر زیبا و خواندنی است.
- سوگند، 2008/02/08
فکر می کنم نیلوفر لاری حتی از مودب پورم با لاتره!هیچ نویسنده ای به زیباییی نیلوفر لاری دست به قلم نیست..ای کاش ایمیلشو داشتین
- یک کاربر، 2008/01/27
لطفا درباره ي كاب هاي معروف جهان بيشتر بنويسيد واگر مي شود خلاصه اي كوتاه از هر كدام بنويسيد
- یک کاربر، 2008/01/20
خوب بود اشاره ای هم می کردید به کتاب "عطر سنبل، عطر کاج" که در کمتر از دو سال به چاپ دوازدهم رسیده است.
- یک کاربرtanha irani، 2008/01/18
متاسفانه ادبیات نیز چون دیگر مقوله های فرهنگی از قبیل سینماو موسیقی دچار عوام زدگی شده. وقتی سطح توقع فرهنگی - هنری ملتی تا بدان حد سقوط می کند که فیلم هایی از قبیل آتش بس و . . . جزو پربیننده ترین فیلم های روزش می شود؛ مسلما از دنیای کتاب نیز نمی توان بیش از این انتظار داشت. با این روش زمینه های نقد، روشن نگری و مقابله ما با عناصر ضد فرهنگ ايرانى رنگ می بازد و عرصه را برای اداره فکری قشر مجذوب این گونه آثار مهیا می کند وحاصل وضعیت سیاسی- فرهنگی و هنری امروز ایران می شود. جای بسی تاسف است که به قول نویسنده مقاله، اثر گرانقدر دولت آبادی در رتبه های پس از آثار نام برده قرار دارد؟ به هر حال این گونه کتاب خوانی را نمی توان شاخصه ای برای کتاب خوانی یک ملت به شمار آورد.
- ع.د، 2008/01/17
جالب بود خبر کتاب
خسته نباشید
- یک کاربر، 2008/01/07
http://observer.guardian.co.uk/review/story/0,,2235894,00.html

شاید کاربران انگلیسی دان بخواهند این مقاله را بخوانند که در باره کتاب در ایران است.

Home | About us | Contact us
Copyright © 2024 JadidOnline.com. All Rights Reserved.
نقل مطالب با ذكر منبع آزاد است. تمام حقوق سايت براى جديدآنلاين محفوظ است.