Jadid Online
جدید آنلاین
درباره ما تماس با ما Contact us About us
گذر مازاری های یزد
مهراوه سروشيان

در خیابان کاشانی یزد کوچه ای هست که نامش توجه هر تازه واردی را به خود جلب می کند: کوچه مازاری ها.

مازاری ها کارخانه ها و یا در عمل آسیاب هایی هستند که در آن ها چیزی را می سایند. لغت مازاری از واژه ماز به معنی چرخ و نورد می آید. حناسایی ها که در آن رنگ حنا را می ساییده اند خاص ترین نوع این کارخانه های کوچک هستند.

یزدی ها می گویند نوع سنگی که حنا را با آن می سایند از کوه های مهریز در نزدیکی یزد می آید و خاص است. این نکته که با وجود درختچه حنا در بلوچستان و بم، همیشه بهترین حنا را در یزد می ساییده اند، شاید درستی حرف شان را تایید کند.

وارد کوچه  پهن و دلبازی می شوم. در دوسوی آن بناهای یک طبقه با سقف های گنبدی شکل مشبک هست که قدمتشان بین هشتاد تا صد سال است. این بناها عمدتاً شبیه هم اند. با درهای ورودی باریک که آدم را به فضای سیاه و پوشیده ازغبارعطر آگینشان می خوانند.

پنجره ها به سبک بناهای کویری قدیم، شبکه های فلزی در هم پیچیده دارند و تک و توک بناها را بازسازی کرده اند، یا کاهگل سرخی رویشان کشیده اند. (و اخیرا یکی از این بناها کتابخانه فرخی یزدی و دیگری رستوران حنای سبز شده است.)

رایحه خوش دارچین تا وقتی که با هُرم کویر در هم می پیچد دل نشین است. اما پایت را که داخل یکی از مازاری ها می گذاری عطر ادویه آن چنان گیجت می کند که از خود بی خود می شوی و تازه می فهمی چرا آن جوانان خسته سیه چرده، که اكثرشان بلوچ یا افغانی اند، ساعتی یک بار برای استنشاق هوای تازه می روند روی بام های کوتاه یا پله های سنگی کنار در.

استاد محمدکریم پیرنیا  (۱۳۰۱- ۱۳۷۶) پدر معماری سنتی ایران، (استاد دانشکده هنرهای زیبای تهران و مولف کتاب‌هایی نظیر راه و رباط، شیوه‌ های معماری ایران، گنبد در معماری ایران ، سبک شناسی و کتاب تحقیق در معماری گذشته ایران)  در مصاحبه ای در باره معماری کارگاه های صنعتی چنین گفته بود:

"ساختمان های صنعتی مثل کار گاه ها و کارخانه ها بناهایی هستند که با پیشه مردم هر دیار در ارتباطند. این بنا ها از نظر معماری بسیار با ارزشند حتی در مورد بناهایی مثل مازاری ها که کار انجام شده در آن ها، جنبه هنری هم نداشته، شکل بنا بدلیل شناخت و نوع کاری که در آن صورت می گرفته، مهم است."

 مازاری ها سنگ بسیار بزرگی دارند که قطر آن حدود سه متر است. در وسط مازاری ها سکویی به ارتفاع حدود چهل سانت قرار دارد که سنگ مازاری روی آن می چرخد. در مرکز سنگ محوری هست که چوبی در داخل آن قرار می گرفته و آن را به شتر می بسته اند. مازاری ها از دسته بناهای درون گرا هستند و نورشان عموماً از سقف تأمین می شود.

از ویژگی دیگر معماری مازاری ها اتاق هایی در چهار گوشه آن هاست . این انبار های متعدد برای مواد نکوبیده، نیم کوب و الک شده بوده است؛ مثلاً از برگ کامل تا ساییده شده و آماده بسته بندی. حتی اتاقی برای بریدن کرباس و دوختن کیسه که حنا یا ادویه های دیگر را در آن بریزند.

مازاری حاج محمد مسیح باز است.  رایحه ای که ازآن می آید تو را به یاد حمام  مادر بزرگ می اندازد. داخل می شوم و با او در باره حرفه اش گپی می زنم.

Flash برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید


 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب
- حسین فاضل، 2010/11/08
سلام عجیب کاری است این مازاری.شاید بد نباشد اگر در مورد مارازهای قدیم یزد که اکثرا پهلوان زورخانه بوده اند هم گزارش مفصلی تهیه شود.رجوع کنید:تاریخ ورزش پهلوانی یزد:محمد علی کلاهی
- یک کاربر، 2008/09/20
نمی خواهم با برتری جویی ایران دوستانه سخن گفته باشم اما این سرزمین بی شوخی سرزمینی پاک و بی آلایش است و آثار باستانی و فرهنگی آن، همچون آثار باستانی دیگر سرزمینهای این کره ی خاکی، ارزشمند و در خور ستایش. بر همگی ما انسانها است که پاسدار و نگاهبان این یادگاریهای دوران گذشته باشیم. شهر یزد در این میان دارای ویژگی های بسیاری است که همچون سپاهان (اصفهان) و کرمان و شیراز و کاشان و بسیاری جاهای دیگر این سرزمین هر چه پیر تر می شوند جوان تر می نمایند! نگذاریم نمای خاکی این بناها و شهرها ما را دچار این پندار نادرست کند که این سرزمین مرده است! ما ایرانیان زندگی را از میان همین خاک کم آب دوباره بیرون کشیده ایم. ما می توانیم این سرزمین را از این هم که هست پربارتر و زیباتر کنیم. برای این کار کافی است اندکی با خود و پیشینه ی تاریخی خود آشتی کنیم و در بازسازی این یادگار کهن به یکدیگر یاری رسانیم.
- كاوه، 2008/09/16
دستمريزاد ارزش اينگونه گزارشات به ثبت آخرين بازمانده هاي صنايع كهن اين مرز و بوم مي باشد كه با عكسهايي چشم نواز مزين گشته ... متشكرم.
- پاني، 2008/09/14
طبق معمول گزارش بسيار جالبي بود. لحن و صداي گوينده عالي است. باز هم از او در گزارش استفاده كنيد.
- كوروش زرفتن، 2008/09/13
درود مهراوه ي نازنين كاش دوست ژاپني من اينجا بود تا با فعاليتهاي شما اشنا ميشد(يوسكه يوشيدا ) اما... لحن گزارش شما ازار دهنده نيست . ارام و رام بدرود
- یک کاربر، 2008/09/13
مهراوه ي نازنين سپاس از نوشته ي شما اهورامزدا نگاهبان شما باد زنده باد فرهنگ ايراني ايدون باد
- حامد، 2008/09/09
عکس های زیبا و موضوعات ویژه شما همیشه اشاره به زیبایی های پنهان و در عین حال در حال فراموش شدن ایرانمان دارد. امید که از فراموش شدنشان جلوگیری کنید و در تکثیر پنهانی های زیبایمان موفق باشید.
- مسعود بهادري، 2008/09/09
مدتيست که گزارشهاي سايتتان مثل سابق نيست نمونه اش همين گزارش که از نظر عکسها بسيار ضعيف بود ولحن گوينده هم بسيار آزار دهنده
Home | About us | Contact us
Copyright © 2024 JadidOnline.com. All Rights Reserved.
نقل مطالب با ذكر منبع آزاد است. تمام حقوق سايت براى جديدآنلاين محفوظ است.