کمتر درختی را می‌توان یافت که چنین در تاریخ و فرهنگ و مذهب مردم جهان ریشه داشته باشد. این امر در مسیحیت بیش از هر فرهنگ و مذهب دیگر است. واژۀ "مسیح" در عبری، یعنی کسی که با روغن زیتون مسح شده باشد یا روغن زیتون بر او مالیده باشند. مسیح آخرین لحظات خود را نیز در زیتونستان گذرانید. نیز برای مسیحیان بهره گرفتن از این روغن مقدس، بخشی از مراسم دینی و مایۀ آرامش دل‌ها محسوب می‌شود.
 
کتاب مقدس پر است از اشاره به این درخت. برگ آن نشانۀ امید، شاخۀ آن نشانۀ صلح و آشتی و روغن آن نشان روشنایی است.

 از هر زاویه که به زیتون بنگریم، برای این درخت کهنسال نکته‌ای نوشته‌اند. در سفر پیدایش در کتاب مقدس آمده‌است که برگ زیتون در منقار کبوتر برای نوح که درکشتی‌اش سرگردان بود، مایۀ امیدواری شد. برای مردم بیت‌المقدس یا اورشلیم (شهر آشتی) زیتون مظهر صلح شد. و عیسی مسیح نیز پیوسته در کوه زیتون در رفت و آمد بود و آخرین اندرز خود را نیز از فراز کوه زیتون بیان کرد.

پیش از آن که در مذهب‌ها به دنبال ریشۀ زیتون باشیم، بد نیست بدانیم که باستان‌شناسان آثاری از درخت زیتون را در یونان یافته‌اند. نخستین باری که در زمان باستان به زیتون اشاره شده، ۵۵۰۰ هزار سال پیش است در آثار باستانی جزیره کریت.

 در یونان باستان و ادبیاتش از زیتون یاد شده که نشان می‌دهد یونانی‌ها زیتون را گرامی می‌داشته‌اند و به برندگان ورزش‌های المپیک در یونان باستان تاجی از شاخۀ زیتون می‌داده‌اند. بهره گرفتن از برگ و شاخه و درخت و دانه و روغن زیتون از یونانی‌ها به رومی‌ها رسید و در متون مصری سه هزار سال پیش اشارات بسیاری در بارۀ زیتون و روغن آن هست.

البته این در ساحل شرقی مدیترانه و در سرزمین شام و فلسطین است که کتاب مقدس از باغ‌های زیتون یاد کرده‌است. چرا که هنوز هم در میان مردمان این منطقه زیتون جایگاه مقدسی دارد و در بسیاری از مراسم آنها به‌کار می‌رود.

 در قرآن نیز به زیتون و انجیر سوگند یاد شده‌است. عبارت "نه شرقی و نه غربی" که در سال‌های اخیر بسیار ورد زبان‌ها بوده، در اصل در قرآن در بارۀ درخت مبارک زیتون به کار رفته که نور آن روشنایی می‌آورد.
 
زیتون در ایران هم سابقۀ دراز دارد. زیتون در برخی از مناطق ایران می‌روید و در شمال ایران، به‌ویژه در رودبار زیتون رشد می‌کند و روغن و میوۀ آن تولید می‌شود. گونه‌هایی از زیتون وحشی در بلوچستان ایران نیز هست که برخی به همین دلیل گمان می‌برند زیتون از آن‌جا برخاسته‌است.
. 
اشارات بسیاری به زیتون در شعر فردوسی و ناصر خسرو و فرخی می‌توان یافت. پاییز فصل برداشت میوۀ زیتون است و از همین رو فردوسی می‌گوید که در مهرگان شاخه‌های زیتون پرمیوه است:
ز زیتون و انگور و هر میوه دار/که در مهرگان شاخ بودی به بار

زیتون درختی است که همیشه سرسبز است. در بهار گل می‌دهد و در پاییز میوه. خود درخت زیتون هم عمر دراز دارد. هنوز در یونان درختانی را می‌شود دید که می‌گویند هزار سال عمر دارد. 

زیتون به عنوان درختی زینتی هم این روزها در غرب محبوبیت یافته و در شهرهایی همچون لندن که زیتون میوه نمی‌دهد، در بسیاری جاها این درخت را در گلدان‌ها و یا کنار خیابان می‌توان دید.

در کنار انگیزه‌های مذهبی و افسانه‌ای زیتون، آن چه که در جهان امروز زیتون را محبوب‌تر کرده‌است، ارزش طبی و پزشکی آن است.  با بالا رفتن بیماری‌های قلب وعروق و گسترش ایست‌های قلبی ومغزی، روغن زیتون در غرب محبوبیت بسیار یافته، زیرا به نظر پزشکان، روغنی که از درخت زیتون به دست می‌آید، از همه روغن‌های حیوانی و بیتشر روغن‌های گیاهی برای سلامت بهتر است.

در بررسی‌هایی که شده، خوردن روغن زیتون را یکی از عوامل بالا بودن عمر مردم منطقه مدیترانه شمرده‌اند. از همین رو روغن زیتون بخشی از اقتصاد کشورهای اروپایی شده و تولید آن هر سال در حال گسترش است.

در گذشته روغن زیتو ن را بادست می‌گرفتند ویا با اسب در عصاری‌های سنتی. اما امروزه بیشتر آسیاب‌های روغن‌گیری مدرن شده‌اند.

در گزارش تصویری این صفحه شما را به دیدن یک روغن‌گیری در جزیرۀ پاروس در یونان می‌بریم.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب