حسین دهلوی در آن زمان اپرای خود را در بیست قسمت و ۵۲۰ صفحه نوشت و به یونسکو ارائه کرد. با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر در ساختار سازمان‌های فرهنگی- موسیقایی اجرای این اثر که نیازمند بودجه، تجهیزات و یک ارکستر بزرگ بود عملی نشد و می‌رفت تا دست کم در ذهن خالقش اجرای آن به افسانه‌ای دست‌نیافتنی تبدیل شود.

 

سال‌ها پیش "علی رهبری"، رهبر ارکستر نام‌آشنا و از دانشجویان پیشین حسین دهلوی، بخش‌های سازی این اپرا را با نوازندگان ارکستر فیلارمونیک براتیسلاوا اجرا کرد اما به دلیل عدم اجرای بخش‌های آوازی این اپرا دهلوی همچنان در انتظار آرزوی اجرای این اثر که به باور او با پیام صلح و دوستی می‌تواند درسی بزرگ برای جهانیان باشد، باقی ماند. حسین دهلوی چندسالی است که در شرایط روحی بدی بسر می‌برد و بسیاری علت بیماری او را تحقق نیافتن آرزوی بزرگش می‌دانند.  

 

"افسانه" اجرای مانا و مانی امسال در روز هفدهم مهرماه، به واقعیت پیوست. هنرجویان کودک و نوجوان "آموزشگاه موسیقی پارس" در حضور حسین دهلوی با همکاری کـُر فیلارمونیک ایران و گروه کـر ملل با رهبری "علیرضا شفقی‌نژاد" و کارگردانی "محمد عاقبتی" و پیش از همه به همت مدیر این آموزشگاه "ناصر نظر" این اثر موسیقایی پیچیده را به مدت یکساعت و نیم در تالار وحدت تهران به اجرا درآوردند.

 

برای اجرای مانا و مانی یک گروه ۲۵۰ نفره شامل ارکستر موسیقی پارس، سه گروه کـر کودک، نوجوان و بزرگسال همکاری داشتند. برگزاری این کنسرت علاوه بر شش ماه تمرین با هزینه زیادی همراه بود. ناصر نظر تنها هزینه نت‌نویسی آن را برای اجرای ارکستر و پارت‌بندی قسمت‌های مختلف این اثر (تقسیم بندی خطوط نت برای هر نوازنده) چند میلیون تومان برآورد می‌کند و معتقد است هیچ ارگان دولتی این هزینه سنگین را به عهده نمی‌گرفت. او در این ارتباط می‌گوید "همه عواید این کنسرت برای حسین دهلوی در نظر گرفته شده است. حتا اگر نیازی به آن نداشته باشد وقتی چنین اثری بزرگی اجرا می‌شود عواید آن باید به صاحب اثر برگردانده شود و همه دست اندرکاران تهیه این اپرا پذیرفته‌اند که دستمزدی نداشته باشند." 

 

آموزشگاه موسیقی پارس در سال ۱۳۶۴ تأسیس شد و محور اصلی فعالیت خود را بر آموزش موسیقی کودکان و نوجوانان ‌"اُرف" بنا نهاد. روش ارف از شیوه‌های شناخته‌شده آموزش موسیقی به کودکان و نوجوانان است. 

 

این آموزشگاه همچنین بانی اولین کنسرت سمفونیک نوجوانان ایران است. کنسرت‌های موسیقی این آموزشگاه در روز جهانی کودک و جشنواره موسیقی فجر هرسال با استقبال گسترده‌ای برگزار می‌شود. تعداد کثیری از هنرجویان این آموزشگاه اکنون از مربیان و فعالین مطرح موسیقی در ایران هستند. 

 

این آموزشگاه از ۱۲ سال پیش هرساله بطور مستقل به مناسبت روز جهانی کودک کنسرت بزرگی تدارک می‌بیند. سال‌ها پیش زمانی که علی رهبری در ایران بسرمی‌برد و رهبری ارکستر سمفونیک تهران را به عهده داشت، تصمیم گرفت با اجرای مانا و مانی به آرزوی استاد خود جامه عمل بپوشاند. او با همیاری ناصر نظر تمرین بخش‌های سازی اپرای مانا و مانی را با هنرجویان آموزشگاه پارس آغاز کرد. اما تمرین‌های آن زمان با رفتن علی رهبری از ایران متوقف شد و به اجرا نرسید.

 

ناصر نظر اما این بارسنگین که به قول خودش بر دوش او گذارده شده بود را امسال با غلبه بر مشکلات به مقصد رساند: "سال‌ها بود که تصمیم داشتم این اپرا را اجرا کنم. بارها با استاد دهلوی  صحبت و مشورت کردم اما هر بار مشکلات پیش رو، که عمده آن تامین منابع مالی بود، مانع اجرای آن می‌شد. تا این که بالاخره سال گذشته و در مراسم روز جهانی کودک تصمیم گرفتم به هر شکل ممکن این اپرا را به روی صحنه بیاورم. از ابتدای سال تمرین هایمان را با گروه پارس شروع کردیم. با مشورت‌هایی که با کارگردان اپرا محمد عاقبتی و رهبر گروه کـر آقای شفقی‌نژاد و همچنین خانم سوسن اصلانی داشتیم بخش‌هایی از نوشته استاد دهلوی که حذف آن در محتوای اثر تاثیری نداشت را جدا کردیم و در ضمن طول زمان را از ۲ ساعت به حدود یکساعت و نیم کاهش دادیم. آقای دهلوی تنظیم پیانو و کـر را سال‌ها پیش در اختیار گروه پارس گذاشته بود تا با بچه ها تمرین کنیم. ایشان حتا در نامه‌ای خواهش کرده بود این اپرا به دلیل پیام اجتماعی که دارد اجرا شود و من خوشحالم که توانستم این کار را انجام دهم. تصمیم دارم برای جشنواره موسیقی فجر امسال برای فضا و دکور این اجرا از تکنولوژی سه بعدی (تری دی) استفاده کنم که البته هزینه سنگینی دارد و امیدوارم حامی مالی پیدا کنم."

 

با اینکه موسیقی مخصوص کودک هنوز در ایران در آغاز راه است اما به گفته ناصر نظر اگر در دنیا پنج اپرای مخصوص کودکان وجود داشته باشد، یکی از آنها مانا و مانی و متعلق به ایران است. با اجرای این اپرا، پس از سه دهه، شاید راه برای اجراهای بعدی آن چه در داخل، چه در بین فارسی‌زبانان دیگر و چه در خارج از کشور باز شده باشد تا آرزوی دیگر خالق مانا ومانی، برای جهانی شدن اثرش هم جامه عمل بپوشد.

 

این اپرا طی ۵ شب از تاریخ ۱۷ تا ۲۱ مهر در تالار رودکی به اجرا در‌آمده است. انتشار این گزارش هم زمان با پنجمین شب این اجراست. ساعتی قبل با همسر استاد دهلوی خانم "سوسن اصلانی" صحبت کردم و از حال ایشان پرسیدم: "استاد دهلوی شب اول که به دیدن اپرا رفتند روی صحنه به شدت به هیجان آمدند و گریستند. پس از آن به دلیل خستگی موفق به دیدن مجدد اپرا نشدند تا شب گذشته. این بار به نسبت شب اول بیشتر تحت تاثیر قرار گرفتند و کاملا اثر خود را به یاد داشتند و از اجراکنندگان به خصوص آقای نظر تشکر کردند و همچنین اصرار داشتند که امشب هم برای دیدن آن به تالار وحدت برویم."

 

گزارش تصویری این صفحه با ترکیب بخش‌هایی از موسیقی اپرای مانا و مانی و گفته‌های ناصر نظر درباره چگونگی اجرای آن تهیه شده است.