برای من و نسل‌های جوانی مثل من که سال‌هاست در فضای دود و باروت گیر مانده‌ایم، تا آن جا که یادم می‌آید، نداشتن گذشته‌های خوب، حال خوب و آینده‌ای مبهم که در راه است، جنون یک سوال را در ذهن تکثیر می‌کند که آخر ما که هستیم و در کجا ریشه داریم: جنگ و خشونت؟ یا ادب، فرهنگ و هنر؟

اگر قلعۀ اختیارالدین، مسجد گوهرشاد و مکان‌های دیگری از این دست را ندیده بودم، حتماً به گذشته‌های دور و گذشتگان‌مان نیز شک می‌کردم. اما حالا کاملاً فرق می‌کند. بودن در قلعۀ نه‌برجه، احساس دیگری را در من زنده می‌کند. قلعه در یک سراشیبی کوچک و در نقطه‌ای خلوت از کارتۀ پروان کابل قرار گرفته‌است.

روی در و دیوارهای قلعه خبری از تجدد و زرق و برق خانه‌های امروزی نیست. دیوارهای بلند گلی و در چوبی بزرگ با کنده‌کاری‌های زیبا و منقش، تو را به گذشته‌های دور می‌برد که یا در سیری به میراث‌های فرهنگی دیده‌ای و شاید هم در فیلم‌های تاریخی. اما به هر حال این زیبایی آن قدر گیراست که برای لحظه‌ای میان ماندن و رفتن دچار دو دلی می‌شوی.

سنگریزه‌ها، فضای داخلی قلعه را پوشانده‌اند و در گوشه و کنار، باغچه‌های زیبایی دیده می‌شود که حریم آنها با سنگ‌کاری‌های زیبا مشخص شده‌است؛ ساختمان‌هایی با شکل و طرح قدیم، اما ترمیم‌شده، در جای جای قلعه به چشم می‌خورد.

قلعۀ نه‌برجه که از آن به نام قلعۀ امیر عبدالرحمان‌خان نیز یاد می‌شود، روزگاری برای شکار بود. گذر سال‌ها و ناب‌سامانی‌های فراوان در افغانستان، هشت برج قلعه را محکوم به فرو ریختن کرد و اینک آن چه بر جای مانده، قلعه‌ای است با برجی تنها.

چند سالی است که قلعه با فنون علمی و تخصصی ترمیم و فضای تفریحی آن به فضایی آموزشی به نام فیروزکوه، مبدل شده‌است. سال ۲۰۰۶ بود که فیروزکوه تأسیس شد، از همان آغاز، از دیگر مراکز آموزشی در افغانستان پیشی گرفت و روز به روز بر اعتبار خود، در بیرون از جغرافیای افغانستان، افزود. اما برای بسیاری از مردم داخل هنوز بیگانه است.

مؤسسۀ فیروزکوه، شاید تنها مؤسسه‌ای باشد که بخش‌های آموزش حرفه‌ای، تولید، تجارت، اداره و فرهنگ را دارد و همۀ این بخش‌ها در کنار یکدیگر، در صدد زنده نگاهداری فرهنگ و معماری اصیل افغانی هستند، تا مبادا به دست فراموشی سپرده شوند.

آموزشگاه فیروزکوه با برگزاری دوره‌های آموزش حرفه‌ای با استادان ورزیدۀ داخلی، شاگردان زیادی را در بخش‌های خوشنویسی، نقاشی، نجاری یا کار روی چوب، ساخت زیورآلات و صیقل‌دهی سنگ‌ها آموزش داده‌است و نقش یک هنرستان تمام‌عیار و کاملاً معیاری را در افغانستان ایفا می‌کند. آن چه بر اعتبار آن افزوده، اعتماد سرشار به آینده است که در شاگردان فیروزکوه به چشم می‌خورد.  آموزش معیاری، کار تخصصی و آیندۀ کاری روشن، وجه تمایزی است میان فیروزکوه و سایر آموزشگاه‌های داخلی و خارجی در افغانستان.

خدیجه، دختری شانزده‌ساله است که سه سالی از آموزش او در بخش نجاری فیروزکوه، می‌گذرد. او می‌گوید: حضور در فیروزکوه، حال و هوای زندگی او را تغییر داده‌است. به دو دلیل: یکی آشنایی با هنر افغانی و دیگری خارج شدن از حصار تنگ باورهای مردانه. زیرا او شغلی را برگزیده که سال‌هاست به نام کار مردانه شناخته شده‌است.

روری براون، سخنگوی موسسۀ فیروزکوه، می‌گوید، آنها در صدد یافتن بازارهای خارجی برای تولیدات‌شان هستند؛ زیرا افغانستان به دلیل وضعیت اقتصادی ضعیف، بازار مناسبی برای فروش نیست. از همین رو آنها اجناس‌شان را برای بازارهای خارجی و به قیمت گزاف‌تری قیمت‌گذاری کرده‌اند.

آموزش در فیروزکوه دربردارندۀ سه بخش است: بخش اول درس‌های نظری در حوزۀ تخصصی، درس های عملی در بخش مربوط و آموزش زبان انگلیسی، پشتو و کامپیوتر است. به گفتۀ آقای خلیلی، مدیر بخش آموزشی فیروزکوه، داشتن تحصیلات پایه، استعداد هنری و موفقیت در آزمون‌های نظری و کاربردی، از شرایط جذب سالانه شاگردان در دوره‌های آموزش سه‌سالۀ این مرکز است و پس از پایان دورۀ آموزشی، آنها امکان کار در فیروزکوه را برای متقاضیان آموزش‌دیده فراهم می‌کنند. همچنین دانش‌آموزان با شگردهای کاریابی، تجارت و بازاریابی در داخل و خارج از کشور آشنا می‌شوند که در صورت کار مستقل می‌توانند از آن بهره ببرند.

خلیلی می‌گوید: " آموزشگاه فیروزکوه متخصصان را برای بخش تولید آماده می‌کند و بخش تولید درآمد لازم را برای تداوم کارهای فیروزکوه فراهم می‌کند."

در حال حاضر مواد خام برای کارهای تولیدی این مرکز، مانند چوب درخت چهارمغز (گردو) برای بخش نجاری ، سنگ‌های قیمتی برای ساخت زیورآلات و برخی مواد دیگر، از داخل افغانستان تأمین می‌شود. اما ماشین‌آلات لازم از خارج وارد می‌شود.

فیروزکوه با کار در بخش آموزش و تجارت توانسته‌است، زمینۀ آموزش و کار را برای تعدادی از مردم محلی فراهم کند و در کنار آن با کارهای متنوعی که خصوصاً در بخش معماری در خارج از افغانستان داشته، تا حدود زیادی به شناسایی هنر و معماری اصیل افغانی، کمک شایانی کرده و نیز بخشی از تجارت جهانی افغانستان را در دست گرفته‌است.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب