ماجرا از روزی شروع نشد که دلبر حکیموا، استاد موسیقی تاجیک، تصمیم گرفت به ایران بیاید و جزوی از موسیقی فارسی فراکشوری شود. ماجرا از روزی نیز شروع نشد که امیرجان صبوری تصمیم گرفت آهنگ‌هایش را با ارکستر سمفونی تاجیکی اجرا کند. یا حتا ماجرا از روزی شروع نشد که همایون ارشادی در فیلم "بادبادک‌باز" یا رضا کیانیان در "روبان قرمز" نقش فارسی‌زبانی افغان را بازی کردند. یا مخملباف‌ها فیلم سکوت را در تاجیکستان و سفر قندهار را در افغانستان ساختند.

ماجرا به وقتی شاید بر می‌گردد که صدای گوگوش از ایران آمد بیرون، به افغانستان و تاجیکستان و به همۀ جاهایی رسید که مردم فارسی حرف می‌زدند. یکباره مردم دیدند که چه‌قدر کلمات این خانم خارجی برایشان آشناست؛ چه‌قدر به زبان خودشان حرف می‌زند. بعد سیل کنسرت‌های فارسی بی‌مرز، سیل شب شعرها و سمینارهای فارسی بود که این ماجرا را جدی‌تر کرد.

شاعران، نویسندگان و پژوهشگران فارسی‌زبان از هر سه کشور فارسی‌زبان ایران و تاجیکستان و افغانستان و چه بسا دیگر کشورها، مثلاً فارسی‌زبانان هند و پاکستان و ازبکستان، بارها در طی این سال‌ها پیش آمده که با هم بنشینند و بگویند و بخندند. حالا به هر ترتیبی که بوده‌است؛ دولتی، شخصی یا دانشگاهی... انجمن پیوند تاجیکستان شاید نخستین کانونی بود که به صورت رسمی در این کار گام پیش نهاد. اما به ندرت پیش آمده بود که باقی اهل هنر و فرهنگ فارسی‌زبان این فراهمی را تجربه کنند. این اواخر اما جریان دیگری از داخل زبان فارسی شکل گرفته‌است که به این ماجرا سویه‌ای دیگر داده‌است.

فیلم "سیبی از بهشت" از کارگردان برجستۀ سینمای افغانستان "همایون مروت"، نمونه‌ای تازه از این همکاری بین‌الفارسی یا بین‌المنطقه‌ای یا به عبارت بهتر، استفاده از ظرفیت‌های منطقه‌ای در فرهنگ مشترک به شمار می‌آید.

جشنوارۀ فیلم دیدار در تاجیکستان اولین محل نمایش این فیلم بود؛ بزرگ‌ترین امکان در این سال‌ها که فیلمسازان افغان و تاجیک و ایرانی را با هم فراهم می‌آورد. فیلم "سیبی از بهشت" در حقیقت کار مشترک فیلمسازان فارسی، جایزۀ اصلی  جشنوارۀ طلوع در کابل، جشنوارۀ دیدار در تاجیکستان و سرانجام جشنوارۀ بین‌المللی سینمایی آلماتی "ستاره‌های شاکن" را  آن خود ساخت. ‌تهیه‌کنندۀ این فیلم داوود وهاب، مسئول مؤسسۀ استار گروپ و مؤسسۀ برمک فیلم است، نقش مرکزی را رجب حسینف، هنرپیشۀ تاجیکستانی ایفا کرده‌است و فیلم‌برداری آن را نیز زین‌العابدین واسع‌اف از کشور تاجیکستان به عهده داشته‌است. رجب حسینف آن‌قدر خوب در فیلم توانسته افغان شود که به سختی می‌شود باور کرد رجب تاجیک است.‌

فیلم، داستان شگفت زندگی مردی است که به جستجوی پسر محصلش به شهر آمده‌است. پسری که قرار بوده در هیاهوی مدنیت شهری دانش دین بیاموزد و جای دو برادر کشته‌شده در جنگش را پر کند. اما صاحب‌حکمی که قرار بوده به او علم دین بیاموزد، اورا به رفتن از دنیا و رسیدن به بهشت با جلیقۀ انتحاری تشویق می‌کند. پدر مؤمن او در این جستجوی شگفت، با شکی بزرگ در دینورزی و شعبدۀ دکاندارن دین مواجه می‌شود. هر چه او پیش‌تر می‌آید، به ابعاد تازه‌ای از جهنم  دست‌ساخت بهشت‌فروشان پی می‌برد. فیلم با رویه‌ای نمادین و رئالیسم جادویی تا آخر این داستان تمام‌نشدنی را تعقیب می‌کند.

همزمان با این فیلم، صدیق برمک نیز که فیلم قبلی‌اش (اسامه) را با گروهی ایرانی - افغان ساخته بود، فیلم تازه‌اش (جنگ تریاک) را با گروهی تاجیک - افغان ساخته‌است.از جمله، موسیقی فیلم را دلیر نظر، آوازخوان و آهنگ‌ساز تاجیک آفریده‌است. همچنین در تهیۀ فیلم او چند نفر از کارمندان مرکز هنرهای سینمایی تاجیکستان شرکت داشته‌اند. و چه بسا که از این پس از این گونه برها از این باغ بیشتر برسد.

تلاش همایون مروت به این خاطر برای کسانی که دغدغۀ این همراهی را دارند، خیلی باارزش است که در فیلم او، علاوه بر رجب حسینف، فیلم‌برداری نیز کار یک گروهی تاجیکستانی بوده و در آن دختری نقش ایفا می‌کند که غیر از شناسنامه همۀ چیزش ایرانی است. همایون می‌گوید، خیلی دوست داشته موسیقی فیلم را نیز به گروهی ایرانی بدهد، اما چراغ‌های رابطه را پیدا نکرده‌است. ولی ممکن است چراغ‌های رابطه روزی آن‌قدر روشن باشند که دیگر مردم این اقلیم جدا از مرزهایشان به راحتی همدیگر را بیابند و ازتجربه‌های هم سود ببرند.

در نمایش تصویری این صفحه صحنه‌هایی از تهیۀ فیلم سیبی از بهشت را می‌بینید و در مطلب شنیداری همایون مروت از تجربۀ کارش با گروه تاجیک - افغان سخن می‌گوید.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب