فرشاد فدائیان، مستندساز و عکاس. خودش روی اولی، یعنی مستندسازی، کمی اصرار دارد و روی دومی، یعنی عکاسی، کمی انکار. اما به هر حال، هم با جدیت عکس می‌گیرد و بایگانی می‌کند و هم بیش از یک جدیت متعارف مستندسازی می‌کند و البته، به زعم بسیاری، در نمایش آثار مستند خود امساک می‌کند.

مستندها و نیمه‌مستند‌های بلند و کوتاهش از مرز چهل اثر گذشته‌است. کوتاه‌ترین اثرش هشت دقیقه (سنگ مادر خاموش) و بلندترین آن صد و نود و نه دقیقه (آخرین بخشی) است.

طیف گستردۀ موضوعات فیلم‌هایش حکایت از عشق فراوانش به موضوعات دور و برش دارد: معماری، صنعت، سنت، گرفتاری آدم‌ها، موسیقی، تاریخ، فرهنگ و اقوام ایران. مستندهای تجربی را هم به اینها اضافه کنیم، تعدادشان قابل توجه است.

وی تصویربرداری، تدوین، پژوهش، انتخاب موسیقی و تهیه‌کنندگی عمدۀ آثارش را خودش انجام می‌دهد و به تعبیری، مستندسازی‌ست مؤلف.

فدائیان در بارۀ "آخرین بازمانده، شهربانو" – یکی از مستندهای کویری‌اش که موضوع گزارش مصور نخست این صفحه، ساختۀ شوکا صحرایی است، می‌گوید: "روستای حاجی باقر که مکان مستند " آخرین بازمانده، شهربانو" است، در حقیقت یکی از چندین روستایی است که موضوع مستند بلند " تک‌نگاری یک پارۀ کویری" است که عاقبت این یکی هم به سرنوشت آنهای دیگر دچار نشود؛ روستاهایی که روزگاری نه خیلی دور، باغ و کاریز و گله‌اشان به راه بوده و کلی آدم به آنجاها می‌آمده و می‌رفته و حالا دیگر از آنها خبری نیست. این که می‌گویم، قصه نیست. چون عمرش به دو سه دهه هم نمی‌رسد. در یک محدودۀ نه خیلی وسیع، آبادی‌های کوچک و پراکنده‌ای بودند که از آنها یک روستای حاجی باقر مانده با یک بازمانده‌اش... به هر حال، گرفتار کویر شدن یکی از وظایف مبرم یک مستندساز هم هست".

و اما در بارۀ وظیفۀ یک عکاس یا در واقع، عکس، فدائیان معتقد است که کارکرد عکس، جدا از انتقال "معرفت" گذشته به آینده، تلاش برای برقراری ارتباط است.

وی در مقالۀ "عکس مستند، نگاه مستند" اشاره می‌کند به این نکته که: "[ عکاس] با واسطه‌های بیانی [مثل عکس] تنها خود و تجربیات عملی و نظری خود را منتقل نمی‌کند؛ عواطف و ادراکات و دانسته‌های خود را انتشار نمی‌دهد؛ [او] با اینها توانایی‌هایش را بسط می‌دهد."

فدائیان عکس را " از نوع زیباترین و پسندیده‌ترین گزینش اسنادی از واقعیت" می‌داند و اعتقاد دارد که عکاس "با واسطۀ عکس، بی آن که واقعیت‌های پیرامون را از هم متلاشی کند، شاخص‌ترین، گویاترین و مؤثرترین بخش از واقعیت‌ها را به دلخواه و با آگاهی برمی‌گزیند. برای بهتر و زیباتر دیدن هر آن چه گزینش کرده، آن را بزرگ می‌کند و برای گسترش دایرۀ رابطه‌ها در امر انتقال، آن را در شمار کم یا زیاد چاپ می‌کند."

در گزارش تصویری دوم این صفحه نگاهی داریم به مجموعه عکس‌های "سرد و سرخ" از فرشاد فدائیان با نقلی در این باره با صدای خودش.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب