Jadid Online
جدید آنلاین
درباره ما تماس با ما Contact us About us
خاطره موسیقی ملی

جدید آنلاین: خاطره پروانه، آوازخوان و ردیف دان پیش کسوت موسیقى ایرانى، ماه گذشته در هفتاد و هشت سالگى در تهران درگذشت.

در این صفحه به یاد او نوشته هائى داریم از دو همکار هنرمندش: ارفع اطرائى، نوازنده سنتور، استاد دانشگاه و پژوهشگر موسیقی، و نوشین عقیقى، سرپرست گروه یاوران و نوازنده دف در گروه یاران.

شوکا صحرائى هم گزارش مصورى فراهم کرده که در آن خانم افلیا پرتو، نوازنده سرشناس پيانو، و آقایان حمید و بیژن اسکندانى، فرزندان خاطره پروانه، در باره او سخن مى گويند. 

یکى از تصنیف هاى خاطره پروانه را نيز می توانید در همین صفحه  بشنوید. 

الگوهاى تکرار ناشدنى
ارفع اطرائى

خاطره پروانه، تنها زن خواننده  رسمی در ارکستر استاد ابوالحسن صبا تا آذر ماه ۱۳۳۶ شمسی بوده و حدود یازده ماه بعد از فوت استاد صبا ( آبان ماه ۱۳۳۷)، که برای اولین بار تلویزیون در تهران افتتاح شد، همچنان اولین بانوی آواز خوان با ارکستر تغییر وضعیت داده شده استاد صبا به رهبری و آهنگ سازی استاد حسین دهلوی در تلویزیون بود.

در سال های مفید و سنین شکوفایی صدای خانم خاطره (۱۳۵۷ – ۱۳۳۶ شمسی) ضبط برنامه ها روی کاست و سی دی معمول نبود و آثار ممتاز، مشکل و فراوانی که به آهنگ سازی اساتید دهلوی و فرامرز پایور اجرا می شد بيشتر به صورت زنده بود و ضبط و ثبتى از آنها نیست.

زنگ صدای خانم خاطره، نزد صاحبان فن، صدای هیچ خواننده ی قبل و بعد از او را تداعی نمی کرد و خاص خودش بود، و غلت ها و تحریرهایی که بیان گر تکنیک و آموخته های صحیح او بود، روان و بدون تصنعى بودن از حنجره ی او جاری مى شد.

خاطره پروانه به تلفظ صحیح اشعار و معنی آن ها و تلفیق شعر و موسیقی حساسیت خاصی داشت که حاصل مطالعات همیشگی و جانبی او بود. می توان گفت خانم خاطره ضمن تسلط به ردیف موسیقی ایرانی، حس شنوایی بسیار حساسی داشت و قطعات را بدون کمترین ناکوکی اجرا می کرد و در اجرای ریتم های آهنگ های مشکل استعداد فوق العاده ای از خود نشان می داد. (سرود گل استاد دهلوی، ماهورهای استاد پایور)

تمرکز و تحقیق و شاید تعصب بر روی اجرای خوانندگان قدیمی، سبب شده بود که خانم خاطره نیز فاصله چهارم درست را معتدل شده اجرا می کرد و نا آگاهان آن را ناکوک می پنداشتند، در حالی که ذات موسیقی ایرانی چنین ایجاب می کند.

خاطره پروانه در کار آموزش ردیف به شاگردانش سخاوتمندانه عمل مى کرد و مهربانی و تواضع خاص ایشان زبان زد همگان است.

خانم خاطره به دلیل تجربه سال ها اجرای برنامه های زنده در تلویزیون و صحنه های رسمی کشور و تمامی شهرستان های ایران و اکثر کشورهای دنیا، تبحر و توانایی چشمگیری در صحنه داشت و در برقراری ارتباط بین بیننده و صحنه استاد بود و همیشه با آراسته ترین وضعیت آماده رویارویی با مخاطبین خود بود.

در ۵۱ سال همکاری و دوستی صمیمانه از او بسیار آموخته ام. الگوهایی که شاید هرگز تکرار نشوند.

برداشتی شخصی از خاطره پروانه
نوشین عقیقى

تصنیف بهارعشق، با صدای خاطره پروانه

برای باور پرواز پروانه به کدام خاطره بیاویزم که در خاموشی شمع ها یارای دیدنم نیست و پژمردگی اطلسی ها در باغچه ی آتش گرفته ى دل آزارم می دهد. وقتی صدای شفاف قناری در بغض زرد تنهایی می شکند به کدام بهانه برای بهار منتظر بمانم که پاییز همه ی فصل هایم را در خود جای داده است.

بزرگ بود به اندازه حجم یک قصیده ی عاشقانه. و در نگاهش همیشه رطوبت باران به چشم می خورد. و در خنده هایش طراوت کودکی جاری بود و دست هایش همیشه رنگ مهربانی داشت.

اصیل بود و نجابت خاتون قصه ها را داشت... خاطره را می گویم (خاطره پروانه) بانویی که مثل یک دایرة المعارف، پاسخ گوی همه ی سوالاتم بود و چتر مهربان حمایتش همیشه بر سرم.

تصویری که از او داشتم از دوران بچگی و نوجوانیم بود و بعد دوباره دیدنش را حدود ده سال پیش به یاد می آورم. اجرایی به مناسبت بزرگداشت استاد پایور در تالار وحدت بر پا بود و من به عنوان نوازنده دف در گروه خجسته حضور داشتم. در زمان خروج از تالار بانوی مهربانی را دیدم که به سویم آمد و با لبخندی که همیشه به یادم مانده است از من تعریف کرد و گفت :" من خاطره پروانه هستم و از شما خیلی خوشم آمده."

لحظاتی نگاهش کردم تصویری که در ذهنم داشتم با تصویر آن زمان فاصله ای دور داشت اما نگاه و گونه های زیبایش همه چیز را برایم تداعی کرد. گفتم، دنیا چقدر کوچک است و صورت زیبایش را بوسیدم . دو روز بعد نازنین دیگری که الان همه ی امید من است (خانم افلیا پرتو) به من تلفن زد و مرا به گروه یاران دعوت کرد.

سر از پا نشناختم، با اشتیاق و عشق به سویشان پرواز کردم و افتخار شاگردی این دو عزیز را پیدا کردم. همیشه گفته ام و باز هم می گویم که این بهترین و بزرگ ترین اتفاق زندگی من بود. شیوه کار با این دو عزیز متفاوت بود با آنچه که من می شناختم. در محضر آنان بسیار آموختم.

خاطره پروانه با ترانه ها عشق بازی می کرد. شعر را با تمام وجودش احساس می کرد، در ملودی ها غرق می شد و با هر فراز و فرود زندگی را دور می زد. در انتخاب تصانیف و قطعات آوازی بسیار وسواس به خرج می داد. در زمان تمرین و اجرای روی صحنه، تفاوتی احساس نمی شد.

ملاحت و طنازی خود را در بزم خصوصی مان و جمع رسمی کنسرت به یک اندازه رعایت می کرد. هیچ وقت تمرین هایمان خسته کننده نبود. با غم ترانه ها اشک می ریختیم و با شاد بودن آن به وجد می آمدیم. استادی منحصر به فرد در روی صحنه و تسلط بر بیش از هزار نفر تماشاگر از هنرهای دیگرش بود. همه خاطره را دوست داشتند و با عشق به دیدارش می آمدند.

او قادر بود تمام ردیف های آوازی را با مهارت اجرا کند و خود صاحب سبک در موسیقی سنتی و ملی بود. در هر کنسرت سعی می کرد برای سلیقه های مختلف یک مجموعه بسازد برای کسانی که به ردیف و آواز علاقه مند بودند، برای کسانی که موسیقی جدی را دوست داشتند، برای کسانی که موسیقی لطیف و عاشقانه را پیگیر بودند و برای کسانی که موسیقی شاد را می پسندیدند. همه خوشحال و راضی از سالن بیرون می رفتند.

آداب صحنه یکی دیگر از چیزهایی بود که خاطره پروانه به آن اهمیت می داد. او برای مخاطب خود ارزش و احترام قائل بود و با بهترین لباس و بهترین آرایش به روی صحنه می رفت. خاطره پروانه، بانوی آواز ایران، هنرمند محبوب و انسانی والا بود.

جایش خیلی خالی است و یادش همیشه معطر خواهد ماند.

روانش شاد باد.

 Flash برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید


 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب
- جواد، 2010/10/17
معمولا موسیقی سنتی ایران را دوست دارم. عالی است
- پانته آ، 2008/12/24
خاطره پروانه شد...
با تشکر از زحمات خانم شوکا به خاطر کلیپ قشنگی که در مراسم چهلم پخش شد. گوشه هایی از زندگی و هنر این بزرگوار را به نمایش گذاشتید... باید بگویم که خانم خاطره علاوه بر هنری که داشتند یک انسان واقعی و سر تا پا عشق بودند و این رو نه تنها نزدیکان بلکه تمامی مردمانی که با ایشان به طرقی در تماس بودند کاملا حس میکردند و ...
شنیدم که چون قوی زیبا بمیرد
فریبنده زاد و فریبا بمیرد
لب آب تنها نشیند به موجی
رود گوشه ای زارو تنها بمیرد
در آن گوشه چندان غزل خواند آنشب
که خود در میان غزلها بمیرد.....
و اما بقول خودشان : تنها صداست که می ماند....
باز هم فقدان ایشان را به خانواده محترم و جامعه موسیقی ملی ایرانی تسلیت عرض میکنم .
یادش گرامی و روحش جاودان باد...
- دکتر صیرفیان پور، 2008/12/24
با تشکر از شوکا صحرائى
با سلام:
موسیقی بهشت همانا صدای تست
گوش دلم به زمزمه لای لای تست
من هم از دست دادن این هنرمند رو به خانواده ایشان و جامعه ی هنری تسلیت عرض میکنم.
دکتر صیرفیان پور
دانمارک
- محمود نصیری، 2008/12/21
شوکا، زحمات شما برای تهیه فیلم کوتاهی که در مراسم چهلم ایشان پخش شد , قابل تقدیر است. امیدوارم در تمام مراحل زندگی موفق باشید. برای آن بانوی بزرگ آرامش ابدی و برای خانواده اش صبر و شکیبایی آرزومندم .
سزد گر آسمان بارد ازین غم خون چو بارانش
زمین ماتم سرا گردد که سروی شد ز بستانش
شگفتی نیست گر گویم زمین بر خویشتن بالد
که اندر بر گرفتستی بهین سرو خرامانش (باهر )
- یک کاربر، 2008/12/12
I am introduced to your site through Khatereh parvaneh's report. Now with what I get in this beautifully made and informative report, I will check your site regularly .
Khatereh Parvaneh is in the memory of more than 4 generations. I, as many others remember how our parents and or grand parents enjoyed and adored her, half a century ago, on Radio or in TV. I am so sorry that Farhang -o honar in those time did not elaborate on the artists such as her who were its employees. But such is life.
Thanks again
- حامد حا یری، 2008/12/12
عجیب است که ما هر وقت به چنین افرادی بر میخوریم احساس میکنیم که همه چیز تمام شده است. و چنان غمگین و افسرده خاطر میشویم. انشا‌الله که زمانه برگردد و این حالت ما عوض شود. با تشکر از شوکا با این کار زیبا.

حامد حائری از مونترئال کانادا

- محمود، 2008/12/11
فوق العاده بود.اشک را از چشمان من جاری کرد.به امید روزهایی قشنگ برای تمام مردم ایران
- azita babaie، 2008/12/11
روحش شاد باد . مثل هميشه زيبا و موقر .اميدوارم خانواده محترمش ما را در غم از دست دادن اين هنرمند بزرگ و مادر نمونه شريك بدانند.
- laleh، 2008/12/10
Merci pour cette presentation d'une femme et d'une chanteuse extraordinaire. Elle restera toujours dans nos coeurs .
- Pari، 2008/12/09
Thank you for this very interesting presentation. Khatereh Parvaneh was an icon in Persian music and among Persian women artists. She will be remembered for her art , her humanity, her perseverance and dedication to her work. Thank you for the photographs which capture her tremendous effort over several decades. Your presentation shows how she worked tirelessly under all circumstances , focused on her art and her dreams. She will be a role model for generations of Iranian women .
- Davood Salimian، 2008/12/09
Thanks for such a beautiful report on one of the best Iranian
musical characters
We always cherish her memories,
- شهاب، 2008/12/08
زيبا بود و دلنواز. خسته نباشي شوكا
- مهسا، 2008/12/07
گزارش زیبا وفراگیری بود واولین حسی که از خواندن این گزارش به من دست داد این بود که ای کاش دوران جوانی من هم درآن روزگاران زیبای گذشته بود وما هم به جز جنگ و خونریزی و خشونت لطافت زندگی اجتماعی را حس می کردیم .با از دست دادن چنین عزیزانی سرمایه هایی بی بازگشت را از دست میدهیم که در این سی سال جامعه بهایی برای آنها قائل نشد.

- کیومرث پیرگلـــــو، 2008/12/05
با درودهای فراوان به هنردوستان و سرور عزيزخانم پرتو

با شنيدن خبر فوت خانم پروانه گویی یکی از نزدیکان خود را از دست داده باشم ؛ به اینطرف و آنطرف اتاق میرفتم و باورم نمیشد که این بزرگ بانو فوت شده باشند . صدای ایشان را بسیار دوست داشتم و استاد عزیزم پایور از ایشان همیشه به نیکی یاد میکردند .

از اینکه این برنامه را تهیه کرده اید به سهم خودم سپاسگزارم و این ضایعه را به خانواده ایشان و سرور عزیزم خانم پرتو تسلیت عرض میکنم . به امید اینکه قدر و منزلت بزرگان موسیقی ما را در زمان حیات ایشان بدانند وگرنه چه سود.......

پایدار و برقرار باشید

پیرگلو
- نوشین عقیقی، 2008/12/04
با سلام و عرض تشکر از انتشار مطلب اینجانب که بیان احساس قلبی و واقعی من بود. با آرزوی موفقیت...
- مزدک، 2008/12/04
گزارش بسيار زيبايي بود بخصوص عکسهاي آن که بسياري از بزرگان موسيقي را در آنها ديديم مانند استاد فرامرز پايورکه اميدوارم هرچه زودترسلامتي خودرابازيابند گزارشهاي شما رامي پسندم و آنها را دنبال مي کنم با آرزوي بهروزي
- یک کاربر، 2008/12/03
با سلام و خسته نباشید. متاسفانه گزارش مولتی مدیا در ثانیه 0:33 متوقف می شود و من نتوانستم کامل آن را ببینم. اگر من را راهنمایی کنید ممنون می شوم.

جديدآنلاين:گزارش اشکالى ندارد. با پاک کردن cache کامپيوتر خودتان يک بار ديگر براى ديدن آن سعى کنيد. در صورتى که موفق نشديد سرعت ديگر گزارش را آزمايش کنيد.
- سحرعباسی، 2008/12/03
آن روزها نبودم پروانه را هم تازه شناختم؛ اما یاد باد آن روزگاران یاد باد.
- BF، 2008/12/03
I am deeply saddened by the passing away of Ms Khatereh Parvaneh. I hereby convey my heartfelt condolences to Ms Khatereh Parvaneh's family, in particular her children, relatives and friends.

BF.

- آيدا، 2008/12/03
صداي زيبا با زنگ خاص خودوتسلط وتبحربررديف آوازي اورابه چهره اي بي همتا وتکرارنشدني بدل کرده است.
ازشما بدليل توجه به موضوعات اين چنيني وساخت گزارشي به اين زيبايي ممنونم.
- یک مهاجر دورافتاده، 2008/12/02
با این گزارش بسیار خوب ، با این عکسهای با ارزش که بسیاری ازاساتید موسیقی راهم در خود دارد و با قطعاتی که از صدای خاطره پخش شد، نمیگویم گذشته ام زنده، داغ ام تازه کردید.
Home | About us | Contact us
Copyright © 2024 JadidOnline.com. All Rights Reserved.
نقل مطالب با ذكر منبع آزاد است. تمام حقوق سايت براى جديدآنلاين محفوظ است.