"قواعد، باورها، و کلیشه‌ها همگی مرزهایی را پدید می‌آورند که زندگی روزمره ما را شکل می‌دهند و جهان اطراف ما را می‌سازند. خواه مکان این مرز فیزیکی، شخصی، اجتماعی، یا نهادی باشد خواه جغرافیایی، ناآشکار حتا ابهام‌آمیز. چه کسی تصمیم می‌گیرد که مرز یک قلمرو کجاست؟ و اصلا خود مرز چیست؟" 

با این توصیف، این نگاه و با این سوال‌های جستجوگر، برگزارکنندگان جوان جشنواره ایرانیان ادینبورگ امسال با برگزاری یک نمایشگاه به بررسی مساله‌ای پرداخته‌اند که شاید از آغاز پیدایش بشرهمواره همراهش بوده است. مسئله‌ای که از یک‌سو موجب تکثر و تنوع و از سوی دیگر موجب رقابت و نفرت، و در نهایت جنگ و خونریزی شده و حالا چندی است با پیدایش روند جهانی‌شدن هرچه بیشتر زیر تیغ نقد و بررسی است: "مرز". 

مرز را شاید حدفاصل یک چیز با چیز دیگر، یک فرد با فرد دیگر، یک سرزمین با یک سرزمین دیگر و پیش از همه یک فرهنگ با فرهنگ دیگر تعریف کرد که هنرمندان شرکت‌کننده در این نمایشگاه آن را در قالب ذهن خود موشکافی کرده، پذیرفته یا رد کرده‌اند. برگزارکنندگان جشنواره ایرانیان ادینبورگ کوشیده‌اند با جمع‌آوری آثار هنرمندان کشورهای گوناگون، نگاه‌های متفاوتی از این‌سو و آن‌سوی مرزها را زیر یک سقف در نمایشگاهی به نام "مرزها" در شهر خود جمع‌آوری کنند.

نمایشگاه مرزها بخشی از جشنواره دوسالانه فرهنگی ایرانیان ادینبورگ است که با شرکت هنرمندانی از کشورهایی همچون کانادا، ایالات متحد آمریکا، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، هلند، مجارستان، سوئد، آلمان، جمهوری ایرلند، کره جنوبی و ایران رنگی بین‌المللی به خود گرفته است. این نمایشگاه از ۶ تا ۱۶ فوریه (۱۸ تا ۲۸ بهمن) در نمایشگاه Art Complex  در شهر ادینبورگ اسکاتلند برگزار شد. 

در نمایشگاه مرزها مفهوم "مرز" از دریچه ذهن ۲۸ هنرمند ایرانی و غیرایرانی درمعرض دید عموم قرار گرفت. هنرمندان این نمایشگاه با خلق آثاری در قالب عکاسی، چیدمان، ویدئو، مجسمه، نقاشی، طراحی، عکاسی، و پرفورمنس، مرزی را که خود غالبا با مهاجرت و جابجایی فرهنگی تجربه کرده‌اند، بررسی کردند و به نقد کشیدند.

به گفته سارا خردمند مدیر جشنواره ایرانیان در ادینبورگ، نمایشگاه آثار هنری یکی از بخش‌های مهم این جشنواره است که با تفاوت‌هایی نسبت به دو دوره قبل برگزار شد تا از طریق مبادله تجربیات هنری و فرهنگی، گفت‌وگویی ماندگار بین فرهنگ‌های مختلف شکل بگیرد: "در سال‌های گذشته تعداد هنرمندان کمتر بود و هنرمندان و آثار آنها از قبل انتخاب شده بودند. امسال اما با فراخوان هنرمندان کشورهای مختلف را برای شرکت در این نمایشگاه دعوت کردیم. این فراخوان و دعوت ارتباط مستقیم به هدف اصلی فستیوال که پیوند بین فرهنگ ایرانی و غیر ایرانی بود، داشت". 

هاله جمالی از هنرمندان شرکت‌کننده در نمایشگاه مرزها که در انتخاب آثار دریافتی و برگزاری آن نقش موثری داشته است می‌گوید: "با نگاهی به آثار هنرمندان می‌بینید که هر هنرمندی بر اساس تجربه خود به سوژه مشترک مرز پاسخ داده؛ از دیدگاه یک هنرمند مرز یعنی فاصله خیال و واقعیت و از نگاه دیگری مرز یعنی تفاوت جنسیت و برای هنرمندی دیگر مرز فرهنگی مهم بوده است. حتا با دیدن بعضی از این آثار به سختی می‌توانید متوجه شوید کدامیک به هنرمندان ایرانی تعلق دارد. پاسخ به موضوع مرزها متفاوت بوده و هیچ محدودیتی برای ارائه آثار هنرمندان بوجود نیاورده است."

جابجایی وسیع نیروی انسانی که با تغییرات وسیع اقتصادی، سیاسی و تکنیکی در دهه‌های اخیر صورت گرفته موجب پیدایش نگاهی نو به "خود" و به "دیگری" شده است. همین مسئله مورد توجه برگزارکنندگان عمدتاً جوان فستیوال ادینبورگ هم قرار گرفته که شاید خود نیز در چهارچوب همین جابجایی‌ها در آن شهر اقامت دارند. امروزه اگرچه هم‌گرایی در زمینه‌های تکنیکی و اقتصادی هر روز بیشتر مشاهده می‌شود اما مسئله تفاوت فرهنگی و علل و ریشه‌های آن بخصوص در کشورهای مهاجرپذیر، هرچه بیشتر در اذهان عمومی جا می‌گیرد. نمایشگاه مرزها شاید کوششی است برای پاسخ دادن به این مسئله‌ که با روند جهانی‌شدن هرچه بیشتر در مرکز توجه قرار می‌گیرد. 

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب