Jadid Online
جدید آنلاین
درباره ما تماس با ما Contact us About us
همبودی انسان و حیوان
حمیدرضا حسینی

به تازگی موزه ملی ایران، نمایشگاهی با عنوان "نشانه‌هایی از دویست هزار سال همبودی انسان و جانوران در ایران زمین" برپا کرده است. این نمایشگاه با همکاری سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شده و تا روز هشتم مهرماه پذیرای بازدیدکنندگان خواهد بود.

ایران سرزمین بزرگی است که گونه‌های جانوری ‌آن از تنوع بالایی برخوردارند. به گفته "علی گلشن"، نویسنده و پژوهشگر حوزه محیط زیست، فقط در رده مهره‌داران، گونه‌های شناسایی شده در ایران عبارت‌اند از ۱۹۴ پستاندار وحشی، ۵۰۲ گونه پرنده، ۱۱۲ گونه سوسمار، ۷۲ گونه مار، یک گونه تمساح، ۲۰ گونه دوزیست، ۱۰ گونه لاک‌پشت و ۱۷۴ گونه ماهی. این گونه‌ها افزون بر نقشی که در اکوسیستم و چرخه طبیعی دارند، در طول تاریخ بر زندگی و فرهنگ مردمانِ ساکنِ ایران تأثیر چشمگیری داشته‌اند؛ تأثیری که برخی نمودهای آن را می‌توان در نمایشگاه موزه ملی ایران ملاحظه کرد. 

نکته حائز اهمیت در این نمایشگاه، نمایش آثار تاریخی در یک بازه زمانی ۲۰۰ هزار ساله از عصر پارینه سنگی قدیم تا دوره قاجار است. کمتر موزه‌ای را در ایران می‌توان یافت که آثارش چنین محدوده زمانی وسیعی را شامل شود. حتا در جهان نیز شمار چنین موزه‌هایی زیاد نیست. 

آن‌چه از دوره تاریخی در نمایشگاه دیده می‌شود، شامل آثاری چون سنگ صابون‌‌های جیرفت، مفرغ‌های لرستان، جام‌های زرین مارلیک، جام‌ها و ریتون‌های هخامنشی، نمونه‌هایی از بشقاب‌های سیمین ساسانی با نقش شکارگاه، و کاشی‌ها و ظروف سفالین سده‌های میانی اسلامی است. این‌ها آثاری ناشناخته‌ نیستند اما به طور معمول جای‌شان در تالارهای نمایش موزه ملی خالی است و حالا فرصت کمیابی پیش آمده تا علاقمندان آن‌ها را از نزدیک ببینند. 

توضیحات دکتر مهناز گرجی، رییس موزه ملی، درباره نمایشگاه همبودی انسان و جانوران
بخش دیگری از آثار نمایشگاه به دوره پارینه سنگی و پیش از تاریخ مربوط می‌شود که برای بازدیدکنندگان تازگی بیش‌تری دارد؛ خصوصا که پاره‌ای از این آثار در کاوش‌های باستان‌شناسی سال‌های اخیر کشف شده‌اند. از جمله می‌توان به آثار به دست آمده از غار "دربند رَشی" در گیلان  اشاره کرد که بیش از ۲۰۰ هزار سال قدمت دارند و مربوط به اواخر دوره پارینه سنگی قدیم هستند. این دوره، در خاورمیانه و ایران از حدود یک و نیم تا دو میلیون سال پیش و با ورود بشر به این مناطق آغاز شد و یافته‌های آن بیش‌تر شامل ابزارهای سنگی شکار و سلاخی حیوانات است. به گفته "فریدون بیگلری"، کاوشگر غار دربند رشی، آنچه در سال ۱۳۹۱ در این غار کشف شد، افزون بر ابزارهای سنگی، شامل سنگواره‌ حیوانات مختلف مانند گوزن، گاو وحشی، بز کوهی و یک گونه خرس منقرض شده بود که پیش از این گمان می‌رفت قلمرو آن از غرب اروپا تا شرق کوه‌های قفقاز بوده و حالا می‌دانیم که این خرس بزرگ جثه در غرب کوههای البرز نیز حضور داشته است. 

از همین دوره یعنی۲۵۰ تا ۲۰۰ هزار سال پیش، دوره پارینه سنگی قدیم به پایان رسید و با ورود انسان نئاندرتال به ایران و مناطق همجوار، دوره پارینه سنگی میانی آغاز شد. این دوران خود شامل چندین دوره کوتاه گرم و دوره‌های یخچالی طولانی و سرد است. در این دوره، معیشت انسان‌ نئاندرتال ساکن فلات ایران بر شکار گزینشی علفخواران بزرگ جثه و میان جثه مانند اسب، گور، گاو وحشی، بزکوهی، میش وحشی و آهو استوار بود که بقایای آن‌ها در مناطقی چون کرمانشاه، لرستان، فارس، ارومیه و اصفهان کشف شده است.  از این دوره نیز آثار جالبی در نمایشگاه به نمایش درآمده که مهم‌ترین‌شان مربوط به مجموعه غارها و پناهگاه‌های "قلعه‌بُزی" در شهرستان مبارکه اصفهان و در حوضه آبریز زاینده رود است. 

نهایتا دوره پارینه سنگی جدید حدود ۴۰ هزار سال پیش آغاز شد و نزدیک به ۲۰  هزار سال پیش همزمان با اوج یخبندان به پایان رسید. در این دوره انسان نئاندرتال منقرض شد و انسان‌های خردمند در ایران پراکنده شدند. سپس در فاصله ۲۰ تا ۱۸ هزار سال پیش و همزمان با پایان یخبندان شدید، دوره فراپارینه سنگی از راه رسید. طی این دوره و دوره بعدی که نوسنگی خوانده می‌شود، به تدریج شرایط زیستی در فلات ایران بهتر شد و ابزارها و شیوه‌های شکار پیشرفت شایانی کرد. از همه این دوره‌ها آثار جالب توجهی در نمایشگاه دیده می‌شود. 

ویدئوی این صفحه نگاهی دارد به برخی آثار موجود در نمایشگاه و نشانه‌هایی از دویست هزار سال همبودی انسان و جانوران در ایران زمین با توضیحاتی از دکتر فریدون بیگلری، مسؤول بخش پارینه سنگی موزه ملی و نیز دکتر کامیار عبدی، باستان‌شناس و پژوهشگر در موزه ملی ایران. همچنین در فایل صوتی صفحه می‌توانید توضیحات دکتر مهناز گرجی، رییس موزه ملی درباره اهمیت برگزاری چنین نمایشگاهی را بشنوید. 


 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب
- یک کاربر، 2014/11/30
خسته نباشید به دکتر بیگلری و کارکنان موزه ایران باستان برای فراهم کردن این نمایشگاه خوب.
- شالچی، 2014/10/02
این نمایشگاه بسیار جالب و غرورآفرین تا آخر مهر تمدید شد.
- یک کاربر، 2014/09/29
سلام،
گزارش خوبی بود از یک نمایشگاه خوب‌تر
سپاسگزاریم.
- يك كاربر، 2014/09/29
سلام،
وقتي وارد اين نمايشگاه مي شويد به زبان ساده با جنبه هاي مختلف زندگي انواع گونه هاي جانوري با انسان پي مي بريد. تابلوهاي بازسازي شده زندگي بشر و در كنار آن يافته هاي بدست آمده از محوطه پارينه سنگي و يافته هاي ديگر باستاني ذهن پوياگر هر فردي را هدايت مي كند. حضور بالاي بازديدكنندگان بسيار اميد كننده بود. تنها پيشنهاد چاب بروشور و ديگر الگوهاي اطلاع رساني براي آشنايي كودكان با اين موضوع است. بسيار سپاس از برگزاري چنين نمايشگاه و اميد است كه ادامه يابد.
- atropan، 2014/09/28
ایده برگذاری چنین نمایشگاهی بکر و جالب توجه است. دانستن تاثیرات حیوانات بر زندگی انسان ها و بلعکس در طول هزاران سال اطلاعات بسیار مفیدی به علاقمندان ارایه می کند. به برگزار کنندگان هم به لحاظ ارایه مطالب علمی مفید تبریک و خسته نباشید می گویم. امیدوارم در آینده نیز شاهد چنین نمایشگاه هایی باشیم.
- یک کاربر، 2014/09/27
دست مریزاد. بسیار عالی.
چرا با وجود چنین آثار بسیار قدیمی که نشان می دهد انسان های اولیه بیشتر از 200 هزار سال پیش در ایران وجود داشته اند، هنوز در کتب درسی و تاریخی قدیمیترین سکونت ها در حدود هفت هزار سال در ایران است؟ آیا وقت بازنگری تاریخ نگاری سنتی در ایران فرا نرسیده؟
- صنم، 2014/09/27
با سرعت کم اینترنت در ایران هر مدیایی که به این شیوه می ذارین که فیلم هم توشه زمان بسیار زیادی طول می کشه تا لود شه و اغلب من از دیدن بقیه اش منصرف می شم. خواهش می کنم مثل قبل از چیدمان عکس ها کنار هم مدیا بسازید.
- یک کاربر، 2014/09/23
کاربر گرامی؛ با سپاس از توجه شما، تصاویر این گزارش کاملا منطبق با توضیحات کارشناسان است، برای مثال، وقتی از غار دربند رشی صحبت می‌شود، آثار بدست آمده از همان غار را می‌بینید یا همزمان با توضیحات مربوط به دوره نوسنگی، آثاری از همان دوره نشان داده می‌شود. به نظر رسید قرار دادن زیرنویس برای همه عکس‌ها (چندان‌که برای برخی عکس‌ها وجود دارد) اگرچه گزارش را کامل‌تر و دقیق‌تر می‌کند اما تمرکز مخاطب را از بین می‌برد و در عمل، دیدن تصاویر، خواندن زیرنویس و شنیدن توضیحات به طور همزمان و با دقت کامل دشوار است. چنین گزارش‌های کوتاهی صرفا مدخلی به موضوع هستند تا علاقمندان موارد بیشتر و جزئی‌تر را مستقلا پی‌گیری کنند.
- یک کاربر، 2014/09/23
نمایشگاه هم از لحاظ اشیا و هم محتوی نوآورانه و عالی است. دانستن اینکه انسان دویست هزار سال پیش در این سرزمین زندگی می کرده افتخار آمیز است. جدا از اشیا که واقعا منحصربفرد هستند، مثل جام حسنلو، فسیل خرس و گاو مارلیک، تابلوهای اطلاع رسانی هم خیلی خوب و گویا بودند. در کل باید به مسئولین موزه ملی تبریک گفت که چشم ما را به تاریخ کهن ایران آشنا کردند.
- یک کاربر، 2014/09/20
این عکس هایی که نشان داده اید از اشیا حتما شناسنامه می خواهند. بدون شناسنامه برای کسی که نمی شناسد این ها هویت ندارند. باید می نوشتید جام مارلیک هزار اول پیش از میلاد و...
Home | About us | Contact us
Copyright © 2024 JadidOnline.com. All Rights Reserved.
نقل مطالب با ذكر منبع آزاد است. تمام حقوق سايت براى جديدآنلاين محفوظ است.