ایمان شایسته

تاریخ گواه است که بیشتر مناسبت‌ها، جشن‌ها و مراسم عهد باستان سرچشمۀ مذهبی داشته‌اند و طبیعتاً هر کیش و آیینی با خود مراسم و مناسبت‌های جدیدی را به همراه می‌آورده که بسیاری از آنها پس از مدتی به باد فراموشی سپرده می‌شدند.

درحوزه‌ای که اکنون کشورهای افغانستان و ایران و تاجیکستان و ازبکستان را دربر دارد، مهم‌ترین و بزرگ‌ترین این مناسبت‌ها، جشن نوروز، جشن مهرگان، چهار شنبه سوری و جشن و مستی در دامان طبیعت در روز سیزده نوروز بوده  که با ورود اسلام و پذیرش آن توسط مردم این سرزمین، در پهنۀ قرون و به مرور زمان، این ایام و جشن‌های باستانی رنگ باختند و جای خود را به اعیاد و مناسبت‌های مذهبی دادند، تا جایی که هم‌اکنون از جشن‌های باستانی چندان خبری نیست. به عنوان مثال، از جشن نوروز، در افغانستان فقط یک روز تجلیل می‌شود. دید و بازدید و مراسم دیگر اعیاد، آن گونه که معمول بوده، صورت نمی گیرد. بسیاری از جوانان امروزی با آداب و فلسفه شب یلدا بیگانه‌اند، در حالی که به اندازۀ کافی از فضایل شب‌های قدر می‌دانند. و بسیاری نام جشن مهرگان را تا کنون نشنیده‌اند.

شکوه و اهمیت مراسم جشن در اعیاد مذهبی، از جمله عید فطر، را می‌توان تا حد زیادی به عید نوروز در کشور ایران و عید کریسمس در کشورهای مسیحی‌مذهب تشبیه کرد. با این تفاوت که تعطیلی رسمی فقط سه روز است. با این که در بخش‌هایی از افغانستان، به ویژه در شمال، "میلۀ گل سرخ" در ایام نوروز از زمان باستان به یادگار مانده و همچنان از اهمیت فراوانی برخوردار است.

اما از دو سه هفته قبل از عید فطر، جنب و جوشی عجیب در شهر راه می‌افتد و هفتۀ آخر مانده به عید گویی همۀ مردم به بازار آمده‌اند و همه خوروها به خیابان. در بازار مرکزی شهر "مندوی" برای پیمودن مسافتی کوتاه باید از میان کراچی (گاری و فرغون) های بزرگ و کوچک هی جا خالی بدهی و مواظب باشی که تصادف نکنی یا جیبت را نزنند. خلاصه برای خودش محشری است و دیدنی.

با نزدیک شدن عید خانم های خانه دار فرش ها را می‌شویند و کلکین (پنجره) های خانه‌هایشان را از گرد و غبار یک‌ساله می‌زدایند. خانه‌ها پس از یک سال رنگ نو به در ودیوار خود می‌بینند و زندگی در شهر بیشتر از هر زمانی رونق می‌گیرد.

هر کس در حد توان خود شیرینی و کلوچه و خشکبار و میوه تهیه می‌کند. خانه‌تکانی می‌کنند. لباس نو می‌خرند. به خانه های یکدیگر می‌روند و عید را تبریک می‌گویند و سه روز را با خوشی سپری می‌کنند.

به نظر می‌رسد آداب و مراسم اعیاد مذهبی نیز از همان جشن‌های باستانی به عاریت گرفته شده‌است. آدابی مثل خانه تکانی، تهیۀ لباس نو و پختن غذاهای هوسانه. و البته، با این تفاوت که جشن‌های باستانی همراه با دف و دایره و شادی و موسیقی و رقص و پایکوبی و مسابقه‌ها و سرگرمی‌های محلی همراه بوده و اعیاد مذهبی با نماز عید و دید و بازدید.

کودکانی که در طول سال همین یک بار فرصت دارند تا لباس های نو به تن کنند، از شادی در پوست نمی‌گنجند و خانه‌ها پر می‌شوند از خوراکی‌ها و دید و بازدیدها. لباس‌هایی که در این عید پوشیده می‌شود، عموماً لباس‌های سنتی محلی است.

رسم دیگری که وجود دارد این است که خانواده‌هایی که  پسرهایشان نامزد دارند، چند روز قبل از عید برای عروسشان به بازار می‌روند و عیدی می‌خرند. عیدی عروس را در شب عید و یا یکی دوشب قبل به خانۀ عروس می‌برند. عیدی شامل لباس و طلا وشیرینی‌است. داماد هم عیدی را که خانوادۀ عروس تهیه کرده‌اند، در روز عید و هنگام دید و بازدید از خانوادۀ عروس دریافت می‌کند.

پذیرایی از مهمان‌ها در عید فطر با میوه خشک (خشک‌بار)، میوه تازه ، کلچه (شیرینی) و چای سبز و سیاه انجام می‌پذیرد.

در گزارش مصور این صفحه مینا شایسته، شما را با حال و هوای این روزهای کابل آشنا می‌کند و نظر چند تن از شهروندان کابل را در خصوص آمادگی‌های عید فطر جویا می‌شود.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب