Jadid Online
جدید آنلاین
درباره ما تماس با ما Contact us About us
یارِ شاطرِ ادب و فرهنگ
صبا واصفی

او را سکان‌دار عرصه ایرانشناسی نامیده‌اند. بیش از نیم قرن است که نام فرهنگ و ادب ایران با نام او گره خورده است. استاد "احسان یارشاطر" که از همان جوانی به ادبیات فارسی علاقه‌مند بود، امروز بدون وقفه هر مانعی را از سر راه برداشته تا کاروان ادب و فرهنگ فارسی را به گرد جهان بچرخاند و بیش از هر زمانی به جهانیان بشناساند. حالا او سال‌هاست در نیویورک، در خانه‌ای که بیشتر به یک کتابخانه شباهت دارد، زندگی می‌کند. 

عکس‌های متعدد از دو زن، نشسته در قاب‌های قدیمی، نخستین چیزی است که پس از ورود به خانه احسان یارشاطر چشم را می‌رباید. دو زنی که آن‌ها را مادر و همسرش معرفی می‌کند. کنار کتابخانه‌ای به بزرگی مساحت خانه‌اش می‌نشیند و در میان حرف‌هایش دائم به گذشته نقب می‌زند و داستان تاثیر مرگ مادر جوان و تحسر از مرگ همسرش را روایت می‌کند. 

احسان یارشاطر در ۱۲ فروردین ۱۲۹۹ در همدان به دنیا آمد. خانواده‌اش اهل کاشان بودند. پدرش، "هاشم"، به داد وستد مشغول بود و اهل علم نیز بود.

وقتی کلاس هفتم بود، مادرش و یک سال بعد پدرش را نیز از دست داد و تحت نظارت عمویش پرورش یافت و روزگارش در تنهایی و انزوا سپری شد. در سال ۱۳۴۰ با "لطیفه" ازدواج کرد. مرگ او در سال ۱۳۷۹ بار دیگر تنهایی را به زندگی او بازآورد.

او تحصیل ابتدایی را در همدان و کرمانشاه و تهران و تحصیلات متوسطه را در دیبرستان‌های "تربیت" و "شرف" و سپس "دانشسرای مقدماتی" تهران به پایان برد. پس از آن با بورسی که در نتیجه امتیاز در امتحانات دانشسرای مقدماتی به او تعلق گرفته بود به دانشگاه تهران وارد شد و در رشته زبان و ادبیات فارسی ادامه تحصیل داد. پس از فارغ‌التحصیل شدن، در دبیرستان "علمیه" تهران به تدریس پرداخت. در ضمن دبیری، تحصیل خود را ادامه داد و در سال ۱۳۲۶ رساله دکتری خود را با عنوان "شعر فارسی در نیمه دوم قرن نهم" ارائه داد. پس از آن با دریافت بورس تحصیلی یکساله به انگلستان رفت و در رشته زبان و ادبیات باستانی مشغول تحصیل شد.

در سال ۱۳۵۲ پس از بازگشت به ایران به سمت دانشیاری زبان و ادبیات فارسی و همچنین زبان‌های باستانی ایران منصوب شد. در ضمن تدریس در دانشگاه تهران، در تاسیس و مدیریت "بنگاه ترجمه و نشر کتاب" نقش مهمی ایفا کرد. این بنگاه علاوه بر انتشار ادبیات خارجی، متون فارسی، ایرانشناسی و خواندنی‌های کودکان و نوجوانان، اصول ویراستاری را در ترجمه‌ها معمول کرد. از انتشاراتی که در بنگاه ترجمه و نشر کتاب انجام گرفت می‌توان به "دانشنامه ایران و اسلام" و "فهرست کتاب‌های چاپی فارسی" اشاره نمود. 

در سال ۱۹۶۱ از احسان یارشاطر برای تدریس در دانشگاه کلمبیا دعوت شد و در آنجا "مرکز تحقیقات ایرانشناسی" را بنیان گذاشت. پس از آن با دعوت تعدادی از ایرانشناسان به تالیف و انتشار دایره‌المعارف ایرانیکا پرداخت. 

هرچند طرح و تاسیس و راهبرد دانشنامه ایرانیکا سترگ‌ترین کار فرهنگی احسان یارشاطر است، اما خدمات ایرانشناسی او تنها منحصر به تالیف این مرجع عظیم نمی‌شود. انبوه رسالات، مقالات، تالیفات و ویراستاری‌های او در دیگر زمینه‌های ایرانشناسی از جمله دیگر کوشش‌های خستگی ناپذیر اوست.

استاد یارشاطر پس از انقلاب اسلامی تمام اوقات خود را در امریکا صرف تدریس در بخش ایرانشناسی دانشگاه کلمبیا و تالیف و تهذیب کتب و نگارش مقاله‌های تحقیقی به زبان‌های انگلیسی و فارسی کرده است. حاصل این تلاش انتشار بیش از صد جلد کتاب در معرفی تاریخ و ادبیات قدیم و جدید ایران است.  

در گزارش تصویری این صفحه استاد احسان یارشاطر از مهم‌‌ترین فرازهای زندگی‌اش یاد می‌کند. 

* این مطلب با استفاده از ویژه‌نامه "آینه جهان" که به مناسبت گرامی‌داشت استاد احسان یارشاطر منتشر شده، نگارش یافته است.
 
انتخاب از آرشیو جدیدآنلاین ۲۴ می ۲۰۱۳ - ۳ خرداد ۱۳۹۲

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب
- یک کاربر، 2017/01/12
سلام من یه راه ارتباطی با پروفسور یارشاطر میخوام. یه سوالی از یک مقاله و اظهار نظراتشون دارم. لطفا منو راهنمایی کنین.
- یک کاربر، 2015/05/18
چنین گفت عقلم به نفسم که ای با خرد
که ایران زمین این چنین مردمان پرورد
که فرهنگ و تاریخ و دین را کمال اورد
سراسر جهان را که او پرده ها بر درد
هزاران صدش آفرین آفرین با درود
که خاک رهش گوهر و لعل و عود
- payam، 2013/06/02
Great job
- آزاده، 2013/05/29
گزارش ارزشمندی بود که به چند بار دیدن می ارزید.
- یک کاربر، 2013/05/28
احسان یارشاطر از مردان بزرگ فرهنگ و ادب زمان ماست و خدمات او به فرهنگ زادگاهش نه با ایرانیکا شروع شد و نه به ایرانیکا محدود می شود. وظیفه ایرانیان نسل گذشته است که اورا به فرزندان و نوادگان خود بشناسانند، درسرزمینی که درهایش را به روی غیرخودی ها بسته اند. هفتاد سال تلاش فرهنگی، شوخی نیست. امید که عمرش دراز باد.
- یک کاربر، 2013/05/27
با درود به استاد یارشاطر بزرگ که این کار سترگ را به سرانجام رساندند تا یادگاری بزرگ از خود برای آیندگان بجای گذارد. ازشما هم برای این گزارش خوب سپاسگزارم.
- عطرین اکبری، 2013/05/26
با دیدن این گزارش چنان شوق زندگی و تلاش در من زنده شد که دلم نیامد تشکر نکنم.
- مهرداد خراسانی، 2013/05/25
بزرگ مردی است افسوس که دور از ایران است.
- دارا قشقایی، 2013/05/24
با درود بی کران به استاد یار شاطر، مردیکه براستی در این روزگاران همتایی ندارد هرگاه هر جا به نام او بر می خورم تنها یک آرزو دارم وآن اینکه این مرد خستگی ناپذیر این مرد براستی فرزند خلف ایران را خدا عمری دراز دهد تا بتواند به خدمات بی نظیرش ادامه دهد این آرزوی قلبی یک ایرانی است بعدها ایرانیان خواهند دانست که این مرد که بود و چه کرد.
Home | About us | Contact us
Copyright © 2024 JadidOnline.com. All Rights Reserved.
نقل مطالب با ذكر منبع آزاد است. تمام حقوق سايت براى جديدآنلاين محفوظ است.