رحمت‌الله بديعی و دخترش پريسا که ديروز استاد و شاگرد بودند، امروز دو همکارند: یکی ویولن و کمانچه می‌نوازد، دیگری هم ویولن می‌نوازد هم پیانو و آواز را به عهده دارد. پدر و فرزند چون تار و پود نوعی از موسیقی سنتی و محلی ایرانی شده‌اند که در گوشه و کنار جهان عرضه می‌کنند. پدر، موسیقی را به تشویق پدربزرگش که نی می‌نواخت، در محضر استادان بنام موسیقی ایران آموخت و دختر از درس پدر بهره برد که از دهه‌ها پیش در عرصۀ موسیقی ایران شهره بود. حالا یکی "حدیث مهر" را ساخته و دیگری با "حکایت دل" به نغمه‌سرایی پرداخته‌است.  

رحمت‌الله بدیعی از نوازندگان برجستۀ ویولن در دهۀ ۱۳۵۰خورشيدى است که از محضر نوازندگان صاحب‌نامی همچون ابوالحسن صبا، حشمت سنجری و روبیک گریگوریان بهره برده‌است. وی فارغ‌التحصیل هنرستان عالی موسیقی در رشتۀ موسیقی کلاسیک و دارای درجۀ نخست هنری در ایران است. بدیعی در دورۀ کار حرفه‌ای خود در ایران به تدریس دانشگاهی پرداخت و با برنامۀ رادیویی"گلها" همکاری داشت. نوازندگی در ارکستر فرامرز پایور و محمدرضا شجریان و همچنین شرکت در ارکستر حسین دهلوی و اجرای کنسرت به همراه خوانندگانی چون خاطره پروانه، افسانه و پریوش از دیگر فعالیت‌های بی‌وقفۀ رحمت‌الله بدیعی در آن زمان است. او می‌گوید بعد از همکاری با ارکستر سازهای ملی بود که به تشویق فرامرز پایور نواختن کمانچه و قیچک را هم آموخت.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

جشنوارۀ کتاب کریم خان، ۲۵ بهمن تا ۵ اسفند، هر چند نام جشنواره دارد در واقع نوعی حراج کتاب است. به همین جهت بهانه‌ای برای نگاه به بازار کتاب ایران به دست می‌دهد. راستۀ کتاب کریم خان به خاطر فضای متفاوت آن و نیز به خاطر آنکه در طول دو سه دهۀ اخیر کتاب‌فروشی‌های بزرگی در آن مستقر شده‌اند، مهم‌ترین راستۀ کتاب تهران و شاید بتوان گفت تنها راستۀ فعال کتاب تهران است.

راستۀ جلو دانشگاه سال‌هاست که عمدتاً مشغول کتاب تخصصی به معنی کتاب‌های آموزشی (پزشکی و دانشگاهی) کنکور یا کتب درسی و کمک‌درسی شده و به غیر از این به راستۀ کتاب‌فروشی‌های وابسته به نهادهای رسمی، مانند امیر کبیر، آستان قدس، کیهان، اطلاعات، علمی و فرهنگی، بدل شده‌است.

تازه بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها هم مانند تیراژه تغییر کاربری دادند و به نوشت‌افزارفروشی بدل شدند. حالا راستۀ جلو دانشگاه بیشتر راستۀ کتاب‌های آموزشی و کمک‌آموزشی و نوشت‌افزارفروشی و فروشگاه‌های دولتی کتاب و از این قبیل است. هر چند حضور برخی کتاب‌فروشی های قدیمی، مانند آگاه، طهوری، خوارزمی، گوتنبرگ، مروارید و طوس، هنوز خریداران کتاب را به سوی آن سوق می‌دهد، اما به هر حال جلو دانشگاه آن حالت پیشین بازار کتاب و فرهنگ را از دست داده‌است.

در عوض راستۀ کریم خان هنوز زنده است. فضای عمومی خود را حفظ کرده و کتاب‌فروشی‌های مستقر در آن سعی بسیار در ایجاد یک فضای فرهنگی داشته‌اند. هرچند تمام تلاش آنها گاه با یک دستورالعمل نهادهای دولتی بر باد رفته و فضای ایجادشده از میان رفته‌است. برای مثال، چند کتاب‌فروشی خیابان کریم خان سال‌ها پیش کافۀ کتاب درست کردند و طبقه‌ای از کتاب‌فروشی را به محلی برای بحث و فحص در عین نوشیدن یک فنجان قهوه اختصاص دادند، اما ادارۀ اماکن نیروی انتظامی در یک حرکت فضای ایجادشده را برهم زد. از آن پس فضاهای ایجادشده برای پاره‌ای جلسات و رونمایی کتاب بر جای ماند، اما دیگر روح نداشت.

راستۀ کتاب کریم خان از روز پیدایش خود در دهۀ ۱۳۶۰ خورشیدی، همواره خبرساز بوده‌است. سال‌ها پیش از این، کتاب‌فروشی مرغ آمین در همین راسته به خاطر انتشار داستانی آتش زده شد. این امر سبب شد که صاحب مرغ آمین عطای کتاب‌فروشی را به لقای آن ببخشد.

با وجود این راستۀ کریم خان از پا ننشست و آهسته آهسته به بازار بزرگ کتاب بدل شد. نشر چشمه، نشر گویا، نشر ثالث، و حتا شهر کتاب به این خیابان یا خیابان‌های اطراف آمدند و با باز کردن فروشگاه‌های مدرن بازار فرهنگ را شکل دادند. نشر کسری و نشر نقره هم بودند که چندی بعد تعطیل شدند. نشر کسری به یک تریکوفروشی بدل شد و نشر نقره جای خود را به فرهنگسرای یساولی داد. کتاب‌فروشی‌های راد، پارت، ویستار، شاهنامه، نی، رود و خیلی‌های دیگر وارد همین بازار شدند و به آن رونق بخشیدند. کتاب‌فروشی گویا، لاروس را خرید و محل خود را بزرگ‌تر کرد. گیتاشناسی هم کتاب‌فروشی بزرگ خود را در همین خیابان دایر کرد. خلاصه در طول ده بیست سال خیابان کریم خان به مرکز کتاب و فرهنگ بدل شد، اما رونق این بازار چندی است شکسته شده و خبر از تعطیلی پاره‌ای فروشگاه‌های کتاب آن، اهل فرهنگ را نگران می‌کند. کتاب‌فروشی پارت تعطیل شده و نشر ویستار در حال تعطیل است. نشر نی همین چند روز پیش فروشگاه خود را بست. گفتگوی مطبوعات با مدیران فروشگاه‌های کتاب کریم خان نشان می‌دهد که دیگر کار کتاب رونقی ندارد و همۀ آنها در واقع نفس‌های آخر را می‌کشند و اگر مانده‌اند، به خاطر تعصبی است که به کار کتاب می‌ورزند، وگرنه به لحاظ اقتصادی دیگر نمی‌توان ماند.

پاره‌ای هم می‌گویند با درآمدی که از راه نشر به دست می‌آورند، می‌توانند کتاب‌فروشی را باز نگه دارند، وگرنه باز نگه داشتن کتاب‌فروشی مقرون به صرفه نیست. از جملۀ اینها نشر ثالث است که مدتی پیش، پیشنهاد وسوسه‌انگیز بانکی را برای خرید محل آن رد کرد و به این ترتیب، دوستداران کتاب نفس راحتی کشیدند.

اما ببینیم وضع بازار کتاب در ایران چیست که سبب این‌همه گفتگو در باب راستۀ کریم خان و نیز تلاش بی‌حد آن برای زنده نگه داشتن فضای فرهنگی خیابان شده‌است. کتاب کالایی نیست که از چین وارد کنیم تا بتوانیم فروشگاه‌های خود را پرمشتری نگه داریم. این کالایی است که فقط خودمان می‌توانیم تولید کنیم. بنابراین، اگر وضع تولید کتاب خوب باشد، بازار کتاب رونق دارد، وگرنه بازار کتابی نخواهد ماند. همه می‌دانند که بازار تولید کتاب هم به خاطر محدودیت‌های بیش از اندازۀ نشر تعریفی ندارد.

همین هفتۀ پیش در مراسم رونمایی کتابی در مرکز فرهنگی شهر کتاب که یکی از بزرگ‌ترین عرضه‌کنندگان کتاب در سطح شهر تهران است، بحثی درگرفته بود و دوستی چنین استدلال می‌کرد که در ده ماه گذشتۀ امسال، بیش از ۵۰ هزار عنوان کتاب در ایران منتشر شده و اگر ۴۵ هزار عنوان آن را کتاب‌های مذهبی و درسی و غیره حساب کنیم، باز هم پنج هزار عنوان کتاب در ایران منتشر شده که رقم درخور توجهی است. با شنیدن این آمار که برگرفته از آمار منتشرشده توسط وزارت ارشاد است، یاد سرمقالۀ مجلۀ "جهان کتاب" افتادم که همین چند روز پیش به دستم رسیده بود. به خاطر آوردم که ارائۀ این آمارها تا چه حد می‌تواند "شبهه‌انگیز" باشد. شبهه‌انگیز را در گیومه گذاشتم، برای اینکه عنوان سرمقالۀ "جهان کتاب" چنین بود: آمارهای واقعی، ولی شبهه‌انگیز.

نويسندۀ سرمقاله نخست آمار توليد كتاب در ايران را به نقل از خانۀ كتاب، وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى نقل كرده بود و نوشته بود كه در سال ۱۳۸۸ مجموع توليد كتاب بيش از ۶۰هزار عنوان است و شمارگان كل اين كتاب‌ها نيز حدود ۲۰۶ميليون نسخه است كه به ازاى هر نفر از مردم ايران سه نسخه مى‌شود. اما اين آمار شامل كل كتاب‌هاى درسى و مذهبى و كلاسيک و كودک و نوجوان است. مى‌دانيم كه تعداد كتاب‌هاى مذهبى و درسى و كمک‌درسى بسيار زياد است و چاپ و انتشار كتاب‌هايى مانند قرآن و حافظ و مفاتيح يا كتاب‌هاى درسى مانند رياضيات و تاريخ و جغرافيا را نبايد به حساب چاپ كتاب گذاشت يا لااقل بايد حساب‌شان را جدا كرد تا تكليف ما با كتاب‌هاى عمومى روشن شود. نويسندۀ مقاله استدلال كرده بود كه "آمارهاى پردازش‌نشدۀ توليد كتاب در ايران نمى‌تواند تصوير روشنى از شرايط كنونى نشر و به‌طور مشخص نشر فرهنگى كشور به دست دهد". زيرا ارائۀ آمار به صورت درهم سبب مى‌شود كه در همين آمار سال ۱۳۸۸ از جمله با اين موضوع مواجه شويم كه تعداد كتاب‌هاى تأليفى در ايران حدود ۴۹ هزار عنوان و شمار عنوان‌هاى ترجمه حدود ۱۱۵۰۰ باشد. يعنى كتاب‌هاى تأليفى سه برابر كتاب‌هاى ترجمه است. در حالى كه هر كس كه با كتاب سروكار داشته باشد، مى‌داند كه شمار كتاب‌هاى ترجمه‌شده در بازار نشر ايران چندين برابر رقم تأليف داخلى است.

نويسندۀ مقاله سپس به شمارگان كتاب پرداخته بود و از تقسيم مجموع شمارگان بر تعداد عناوين كتاب به اين نتيجه رسيده بود كه متوسط شمارگان كتاب در ايران بايد حدود ۳۴۰۰ نسخه باشد، اما بعد نشان داده بود كه اين رقم چه اندازه جاى مناقشه دارد و چنانچه كتاب‌هاى آموزشى و كمک‌آموزشى و كودک و نوجوان و غيره را جدا كنيم، متوسط شمارگان به زحمت ممكن است ۱۵۰۰ نسخه باشد.

در واقع بررسى آمار كتاب‌هاى عمومى نشان مى‌دهد كه متوسط شمارگان كتاب طى سه دهه، يعنى دهه‌هاى ۶۰، ۷۰ و ۸۰ سير نزولى داشته و از ۵۰۰۰ نسخه در اوايل دهۀ ۶۰ به ۳۰۰۰ نسخه در اوايل دهۀ ۷۰ و سپس ۲۰۰۰ نسخه در اواخر دهۀ ۸۰ رسيده و امروز اين ميزان با برآورد دست بالا ۱۵۰۰ نسخه است.

در همان حال كه سخن‌هاى آن دوست را مى‌شنيدم، ويژه‌نامۀ كتاب خردنامه (از انتشارات روزنامۀ همشهرى، مورخ دى و بهمن ۱۳۸۹) را كه در كيف داشتم بيرون آوردم و يك بار فقط براى پى بردن به شمارگان پاره‌اى كتاب‌هاى تازه‌انتشار ورق زدم و اينجا شما را در جريان آن مى‌گذارم: درختان ممنوع ۱۰۰۰ نسخه، خانۀ ابرى ۱۱۰۰ نسخه، شرم نوشتن ۱۶۵۰ نسخه، ديدن دختر صد در صد دلخواه در صبح زيباى ماه آوريل ۱۶۵۰ نسخه، جنگ آمريكا با تروريسم ۱۱۰۰ نسخه، جهان‌شناسى هراكليتوس افسسى ۵۰۰ نسخه، فوكو در ۹۰ دقيقه ۱۶۵۰ نسخه، مفاهيم كليدى ۱۱۰۰ نسخه، ساخت ايتاليا ۱۲۰۰ نسخه، خشكسالى و دروغ ۱۱۰۰ نسخه، تفسير فرات كوفى ۱۰۰۰ نسخه، ريشه‌هاى هويتى تشيع و عرفان ۱۰۰۰ نسخه.

هر کدام از کتاب‌ها را که نگاه کنید، شمارگان آن در همین حدود است. البته کتاب‌هايی با شمارگان دو هزار و سه هزار نسخه هم در بین کتاب‌های تازه‌انتشار پیدا می‌شود، اما تعدادشان کم است. بیشتر کتاب‌ها با تیراژ هزار و هزار و پانصد نسخه منتشر می‌شوند.

به گمانم همین آمار بتواند نشان دهد که تلاش راستۀ کریم خان برای فروش بیشتر – چه نامش را جشنواره بگذاریم، چه حراج – تلاش مرگ و زندگی است. بیهوده نیست که روزنامه‌ها خبر از مرگ کتاب‌فروشی‌ها می‌دهند.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

انگار باید در انتخاب فصل‌ها و زمان مسافرتم دقت بیشتری کنم. سیراف گرم و شرجی‌زده است و رخوت بر تمام شهر سایه انداخته‌است، ولی با همۀ اینها زندگی در شهر جریان دارد و مردم با لباس‌های خیس عرق‌کرده از کنارم می‌گذرند.

شنیده بودم که سیراف شهری است بندری و گرم و خشک. با این همه گرما در ذهنم  نوشته‌ای از اصطخری از جغرافی‌دانان و نقشه‌کشان برجستهٔ ایرانی در سدهٔ چهارم هجری قمری را مرور می‌کنم که در کتابش نوشته بود: "سیراف از کلیه نقاط دیگر ایالات گرم‌تر می‌باشد. آب خوب و میوۀ عالی از کوه جم که در مجاورت شهر واقع شده‌است، می‌آورند." و به یاد نوشته‌ای از "ابن حوقل"، جغرافی‌دان قرن چهارم هجری قمری، می‌افتم: "در سیراف باغبانی و زراعت معمول نیست و آب را از مسافتی بعید به شهر می‌آورند. در حومۀ شهر درخت یافت نمی‌شود و اهالی به تجارت و سوداگری اشتغال دارند."

سیراف در کناره خلیج فارس و در کنار بندرطاهری است و نزدیک‌ترین شهر به آن عسلویه است. این بندر باستانی در دوران ساسانی بنیاد گذاشته شده و تا دورۀ آل ‌بویه بیش از چهار قرن بزرگ‌ترین بندر سواحل شمالی خلیج فارس بوده‌است.

سیرافی که الآن در آن قدم می‌زدم، با آن سیراف روزگاران دور تفاوت بسیاری دارد. از سیراف گذشته افراد بسیاری نوشته‌اند که نشان‌دهندۀ اهمیت اين بندر در آن زمان بوده‌است. افرادی چون مسعودی، ابن بلخی، حمدالله مستوفی، دیوید وایت‌هاوس، رومن گیرشمن، احمد اقتداری و غيره همه بر این عقیده بوده‌اند که این شهر یکی از آبادترین و پررونق‌ترین شهرهای دورۀ اسلامی بوده‌است. به طوری که مقدسی در کتاب خود می‌نویسد: "سیراف از حیث تجاری با بصره رقابت می‌نماید و خانه‌های آن پاکیزه و عالی است. ولى به سال ۳۶۶ يا ۳۶۷ به سبب زلزلۀ سختی که در آن حادث شده، خرابی عمده به شهر  وارد آمده‌است."

مردم شهر همه بر این باورند که نیمی از شهر بر اثر زلزله به زیر دریا رفته‌است. در زمان‌های جزر که دریا به پایین‌ترین حد خود می‌رسد، بقایایی از سیراف باستانی نمایان می‌شود و گاهی هم تکه‌هايی از کوزه و سفال با تور ماهیگرانی که در ساحل نشسته‌اند، از قعر دريا بيرون می‌آيد.

مردم سیراف پس از زلزله به مرور آنجا را تخلیه می‌کنند و شهر رو به ویرانی می‌نهد و دیگر تا به امروز سیراف آبادانی گذشته خود را باز نيافته‌است. کوچه‌های خاکی و ناموزون شهر هیچ شباهتی به توصیف اصطخری از سیراف ندارد. او نوشته بود: "خانه‌های آن از چوب سخت و محکم زنگباری ساخته شده‌است و دارای چند طبقه است و دارای ابنیۀ زیبا و جمعیت زیاد می‌باشد. ساکنین آنجا به خانه‌های ظریف و فرش خوب علاقه دارند و گاهی تا سی هزار دینار برای ساختمان و عمارت خرج می‌کنند." شاید تنها خانه‌ای که به خانه‌های آن دوران شباهت دارد، قلعۀ شیخ نصوری باشد؛ قلعه‌ای ساخته‌شده بر تپه‌ای که مشرف بر تمام شهر است. آن در سال ۱۲۲۵ هـ.ق به دستور شیخ جبار نصوری بنا  شده‌‌است و یکی از زیبایی‌های این بنا ۱۸ تابلو با سوژه‌هايی از شاهنامۀ فردوسی است: با موضوع‌های کیخسرو و کیکاووس، رستم و زال، بارگاه انوشیروان، سلطان محمود و درباریان و فردوسی و شاعران. اين تابلوها به دست علی‌اضعر شیرازی گچ‌بری شده‌است. آن طوری که در ورودی‌اش نوشته‌اند، تا ۳۳ سال پیش، خاندان نصوری در آن سکونت داشته‌اند و بعد از آن تا مدتی خالی از سکنه بوده و سپس به ثبت ميراث ملی رسيده‌است.

کمی آن‌طرف‌تر از قلعه، میان یک دره که به درۀ لیر معروف است، دخمه‌های به هم چسبیده قرار دارند که بیشتر به کندوی عسل می‌مانند و روايات فراوانی در مورد آن وجود دارد. عده‌ای آنها را مکان‌هایی برای ذخیرۀ آب می‌دانند، برخی دیگر معتقدند که اینها گورهای مردمی است که با دین‌های متفاوت - زرتشتی، مسیحی، یهودی و مسلمان - در کنار هم زندگی می‌کرده‌اند. اما  هر چه هست، آن همه چالۀ مستطیل‌شکلی که در کنار هم حفر شده‌ و "گور تمدن‌ها" خوانده می‌شود، زیباست و شگفت‌انگیر.

سیراف یک موزۀ روباز است که شگفتی‌های فراوانی دارد. آن‌قدر هیجان‌انگیز است که آن هرم گرما را فراموش کرده‌ام. خورشید دارد در دریا می‌نشیند و دیگر فرصت نیست که آرامگاه قطب‌الدین شیرازی از علمای شیعه، آرامگاه فاضلان و استادانی چون سیبویه و برادرش نوراوین از علمای اهل تسنن، مسجد امام حسن بصری از عهد ایلخانان و بناهای باستانی دیگر این شهر را ببینم.

قدم‌زنان از درۀ لیر بیرون می‌آیم و در گوشه‌ای از ساحل به تماشای غروب خورشید می‌نشینم و به مردمان آن روزگاران فکر می‌کنم؛ مردمان ثروتمندی که در این بندر زندگی می‌کردند. به کشتی‌های غول‌پیکری که از ماداگاسکار و چین وارد می‌شدند و ابریشم، عطر، کافور و صندل تجارت می‌کردند. مردمانی که با هوش خود در این گرما این همه زیبایی ساخته‌اند. اما با همۀ اینها دلم می‌گیرد. سيراف این روزها بسيار مهجور مانده‌است و کمتر از آن می‌دانند. حتا مردمان همین جنوب؛ همین‌هایی که در چند کیلومتری سیراف روزگار می‌گذرانند.

در گزارش‌های مصور اين صفحه به ديدن گوشه‌هايی از سيراف و قلعۀ شيخ نصوری می‌رويم.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

پوستر نمايشگاه و عنوانش قلقلكم مى‌دهند؛ در جامعه‌اى كه هميشه زنان متهم به كم‌فهمى تاريخى هستند، عنوان "زنان به‌راحتى مى‌توانند دركش كنند" وسوسه‌آميز است؛ نمايشگاهى كه عطيه نورى آن را مولود تنهايى‌هايش مى‌داند: "صورتک‌ها در تنهايى‌هايم متولد شدند. سختى‌ها و مشكلات باعث شدند در مجسمه‌سازى، ورز دادن گِل و كار كردن با آن خودم را تخليه كنم. صورتك منظورم را به خوبى بيان مى‌كرد و پويايى داشت."

در بارۀ نمايشگاهش و چگونگى برپايى آن مى‌گويد: "قصد نداشتم كارهايم را در گالرى‌هاى تهران نمايش دهم .اتفاق نمايشگاه از يک كنسرت در كافه پراگ شروع شد. از فضاى آنجا خوشم آمد و حس كردم آنها دارند كار متفاوتى انجام مى‌دهند. تصميم گرفتم صورتک‌ها را آنجا نمايش دهم. با نمايش آثارم در كافه آنها را براى بازديد كسانى گذاشتم كه متعلق به آنها بودند. آثارم توسط دختران هم‌نسلم، همان‌هايى كه ساخته بودمشان، ديده شدند."

اين سومين نمايشگاه اين هنرمند سفالگر است. او در دو زمستان گذشته نمايشگاه‌هايى در كارگاهش برگزار كرده: نمايشگاه هفت سين و ظروف و حجم‌هايش. و اين نخستين بار است كه كارهايش را از دنياى شخصى‌اش خارج كرده و در معرض ديد عموم قرار داده‌است.

در بارۀ عنوان نمايشگاهش مى‌گويد: "پوريا عالمى كتابى دارد كه من بسيار دوستش دارم، اما با عنوان آن كتاب خيلى مشكل دارم. عنوان كتاب "دخترها به‌راحتى دركش نمى‌كنند" است. من عنوان نمايشگاهم را "زنان به‌راحتى دركش مى‌كنند" گذاشتم و در واقع برداشت آزادى از اسم آن كتاب است."

عطيه نورى ۲۶ساله است. ۱۲سال است كه كار نقاشى و طراحى را به طور حرفه‌اى دنبال مى‌كند. نخستين نمايشگاه گروهى‌اش را در ۱۵سالگى در آتليه ماهى برگزار كرده‌است.

تدوين فيلم خوانده، فيلم كوتاه ساخته‌است، در تئاتر بازى كرده، طراحى صحنه و لباس و گريم انجام داده، اما حالا اگر بخواهد خودش را معرفى كند، مى‌گويد: "من سفالگر و مجسمه‌ساز هستم. ساير فعاليت‌هاى هنرى‌ام را شاگردى و كسب تجربه مى‌دانم".


مى‌افزايد: "در طراحى و نقاشى دو سال شاگرد واهى كارتونيان بودم و اين را از نكات مثبت زندگى‌ام مى دانم. الآن در مجسمه‌سازى آن طراحى‌ها خيلى به كمكم آمده. بدون شک اگر نبود، يک جايى از كارم مى‌لنگيد. در مجسمه‌سازى همه چيزم را مديون آقاى عربعلى شروه هستم كه لعاب را پيش ايشان ياد گرفتم و اين بزرگ‌ترين افتخار زندگى‌ام است. كار مجسمه‌سازى را هم پيش ماهان مؤمنى ياد گرفتم  و بيشتر از آن كه استاد باشد، برايم يک دوست بوده‌است."

صورتک‌هاى عطيه نورى تا روز پنج‌شنبه، بيست و هشتم بهمن‌ماه، ميهمان ديوارهاى كافه پراگ در بلوار كشاورز تهران هستند.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنيد.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

شبى با دوستى نشسته بوديم و غيبت همه عالم مى‌كرديم. مى‌گفتيم همه بدند وهر چه خوبى است از آن ماست. نواى گيتار و صداى حبيب هم بود: "من مرد تنهاى شبم / مهر خموشى بر لبم / تنها و غمگين رفته‌ام / دل از همه گسسته‌ام".

دوستم گفت: "مى‌دانى، على، چه آرزويى در دلم مانده‌است؟" گفتم: "چه؟" "اينكه گيتارى در دست داشتم و مثل همين حبيب رو به يك غروب مى‌نشستم، مى‌زدم و مى‌خواندم".

آن شب درست ندانستم اين آرزوى دوستم به خاطر عشق به موسيقى بود يا در فراق نيمۀ گم‌شده‌اش كه تا آن روز هرگز آن را نيافته بود. اما اين را مى‌دانم كه عشق به موسيقى و آواز در ضمير همۀ ما بچه‌ها بود. زنگ‌هاى تفريح دبيرستان را به ياد مى‌آورم كه از كلاس بيرون نمى‌رفتيم. مى‌نشستيم و روى ميز و نيمكت‌ها ضرب مى‌گرفتيم، خوش‌صدايى هم از ميان‌مان مى‌زد زير آواز، كلاس خالى هم اكوى مورد نياز را مى‌داد.

رفتن به كلاس موسيقى و آواز براى ما بچه‌هاى حاشیۀ شهر با پدر و مادرهايى كه هميشه هشت‌شان گروه نه‌شان بود، لوكس‌تر از آنى بود كه به آن فكر كنيم . آلبوم‌هاى خواننده‌هاى لوس آنجلسى را ميان‌مان رد و بدل مى‌كرديم . مذهبى‌ترهايمان شجريان و سراج و بنان گوش مى‌دانند. صدايمان را كلفت مى‌كرديم و به تقليد از داريوش مى‌خوانديم؛ نازك مى‌كرديم و حميرا مى‌خوانديم .

شايد دليل ديگر دنبال نكردن موسيقى براى ما اين بود كه ابزار و آلات موسيقى را كمتر اطراف‌مان مى‌ديديم. چه آن روزها و چه حالا اگر تمام تلويزيون ايران را بگرديد، هيچ يك از آلات موسيقى را نمى‌توانيد پيدا كنيد. تنها و تنها يك خواننده مى‌بينيد كه در پس زمينه‌اش گل و بلبل و ابنيه‌هاى تاريخى نشان داده مى‌شود.

با اين همه اما در ميان‌مان يك نفر هم بود كه گويى خلاف جريان آب شنا مى‌كرد. هر وقت حسين را به ياد مى‌آورم، نمى‌توانم صندلى چرخدار و عصايش را ناديده بگيرم. در امتحان ورزش حسين هميشه نمرۀ عالى مى‌گرفت، در حالى كه نه مى‌توانست فوتبال بازى كند، نه مى‌توانست بدود يا اينكه به‌راحتى تنيس روى ميز بازى كند. در عوض او مى‌توانست به اندازۀ تمام بچه‌هاى كلاس بارفيكس برود. حسين آن‌قدر بارفيكس مى‌رفت كه از شمارش مرتبه‌هاى آن خسته مى‌شديم. دست‌هاى حسين تنها دست نبودند، موتورى بودند كه روز و شب صندلى چرخدارش را به اين سو و آن سو مى‌بردند. آن‌قدردرشت و قدرتمند كه حسادت‌مان را بر مى‌انگيخت.

آن دست‌هاى نيرومند حالا به آرامى روى تارهاى گيتار مى‌لغزد و صداى آرزوى آن روزهايمان را در فضا پخش مى‌كند. حسين امروز ترانه‌سرا، مدرس و نوازندۀ موسيقى است. بعد از چند سال مى‌ديدمش. همان لبخند و آرامش هميشگى. با خونسردى به مراجعانش پاسخ مى‌دهد، در حالى كه گيتارى در دست دارد و لابلاى حرف‌هايش زخمه‌هايى مى‌نوازد. حالتى كه از تماشاى آن سير نمى‌شوم.

حسين و تعدادى از شاگردان و دوستان نوازنده‌اش گروهى به نام ترنم شكل داده‌اند. آنها مشغول كار روى اولين آلبوم‌شان هستند كه شامل دوازده آهنگ است. آرزوى اين گروه اجراى كنسرتى است در شهرخودشان، مشهد.

با خودم مى‌گويم، دنياى بدون موسيقى چه‌طور دنيايى است؟ آيا دنيايى نيست كه همه چيزش خاكسترى‌ست؛ دنيايى كه روحى در آن نيست؛ يك دنياى سرد؟ دنيايى بدون عشق و دنيايى بدون زندگى؟

در گزارش مصور اين صفحه به سراغ هنركدۀ حسين غلامى و شاگردانش مى‌رويم.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

لیلا اسفندیاری نخستین زن کوهنورد ایرانی است که برای صعود به سرسخت‌ترین و دومین قلۀ بلند دنیا، یعنی "کی دو" K2 تلاش کرد که به دلیل بدی آب‌وهوای پاکستان و ارتفاعاتش نتوانست صعودش را به این قلۀ ۸۶۱۱ متری تکمیل کند و تنها تا محل کمپ سه که ۷۵۶۵ متر ارتفاع دارد، پیش رفت.

نام این قله از حرف نخست رشته‌کوه‌های قراقروم برمی‌آید که در مرز میان "ناحیۀ خودمختار تاش‌قرغان تاجیک" چین و منطقۀ "گِلگیت" پاکستان واقع است. "کی دو" در میان کوهنوردان با نام "کوه وحشی" هم مشهور است، چون در بین قله‌های هشت‌هزار متری دارای دومین شاخص (نشانداد) بلند تلفات است. بنا به برآوردی که سال ۲۰۱۰ انجام گرفته، از میان هر چهار کوهنوردی که به قلۀ "کی دو" رسیده‌اند، یکی در حال تلاش به فتح قله جان داده‌است.

تلاش لیلا اسفندیاری برای صعود به قلۀ "کی دو" ۷۳ روز به درازا کشید که بیش از ۵۰ روز آن را در "بیس کمپ" با ارتفاعی بیش از پنج هزار متر گذراند تا عملیات هم‌هوایی و آماده‌سازی بدنش را انجام دهد.

اما برای رفتن به "کی دو" سختی‌های زیادی کشید. این سفر برای او ۲۵ میلیون تومان هزینه داشت و حتا مجبور شد برای آنکه به هدفش برسد، از کارش استعفا دهد. اسفندیاری فارغ‌التحصیل رشتۀ میکروبیولوژی است و در آزمایشگاه یکی از بیمارستان‌های تهران کار می‌کرد.

همچنین او در سال ۱۳۸۷ به همراه یک گروه ایرانی  به قلۀ ۸۱۲۶ متری نانگاپاربات صعود کرده بود، ولی برای صعود به قلۀ "کی دو" در سال جاری تنها نمایندۀ ایران بود.

اسفندیاری، کوهنوردی حرفه‌ای را در سال ۱۳۸۰ در باشگاه کوهنوردی و اسکی دماوند آغاز کرد و با اعضای آن باشگاه ورزشی از همۀ قله‌های بلند ایران بالا رفت. او همچنین غارنوردی، صخره‌نوردی و سنگ‌نوردی را نیز همزمان آموخت و هنوز هم، اگر فرصتی پیش آید، به سراغ این ورزش‌ها می‌رود.

او با آن که دو بار دیسک کمرش را جراحی کرده ، تحت نظر پزشک متخصص، ورزش حرفه‌ای را ترک نکرده و همچنان تمرینات آمادگی بدنی را هفته‌ای سه روز در یکی از اتاق‌های خانه‌اش انجام می‌دهد تا به زودی در اولین فرصت بتواند برنامۀ کوهنوردی حرفه‌ای را دنبال کند.

در دنیا ۱۴ قله با ارتفاعی بیش از هشت هزار متر وجود دارد که اسفندیاری آرزو می‌کند تا فرصت و شرایطی پیش آید که او بتواند به تعدادی از آنها دست یابد.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

حسین آزادی در سال ۱۳۵۷ در همدان متولد شد. نقاشی را از سنین کودکی نزد پدر که آن زمان به صورت تفننی با مداد‌رنگی پرتره‌سازی می‌کرد، فرا گرفت. او بعدها بر خلاف خواستۀ خانواده، پس از سه سال تحصیل در دبیرستان، به هنرستان رفت. علائق هنری او با ورود به هنرستان و آشنایی با تاریخ هنر و سبک‌های مختلف هنری نیز سمت و سویی تازه به خود گرفت.

کار‌های اولیۀ او اصرار به کشیدن واقعیت و کپی‌برداری از طبیعت و طراحی جزء به جزء اشیاء بود. در سال ۱۳۷۸ وارد دانشکدۀ هنر‌های زیبای دانشگاه تهران به عنوان دانشجوی نقاشی شد. در طول تحصیل، همواره ایده‌هایش را به صورت فضایی تصور می‌کرد، اما فضای تخت نقاشی را جوابگو نمی‌یافت.

او می‌گوید:" در دورۀ دانشجویی، با اینکه نقاشی و طراحی تمام دغدغه‌ام بود، ولی پاسخگوی نیاز درونی من برای بیان احساساتم نبود. در همان دوران به صورت تفننی به سمت مجسمه‌سازی روی آوردم."

آزادی پس از گرفتن لیسانس، به چند کارگاه خصوصی مجسمه‌های سفارشی رفت تا به صورت حرفه‌ای با مراحل ساخت مجسمه با مواد مختلف و روش‌های قالب‌گیری و ریخته‌گری آشنایی پیدا کند. خودش می‌گوید: "کار‌های اولیه‌ام در زمینۀ احجام کاربردی و تزئینی بود که آن را تمرینی برای کار‌های شخصی خود می‌دانستم  و امورم را با همین قبیل سفارش ها  می‌گذراندم. ولی تمام فکرم در این بود که بتوانم ایده‌های خودم را به اجرا برسانم و گه‌گاه نیز اتودی می‌زدم."

در این اثناء از طریق دوستی به بیتا فیاضی، طراح و مجسمه‌ساز، معرفی شد که منجر به همکاری چند ساله به عنوان دستیار بیتا شد. حسین این تجربه را دوره مهمی از زندگی شخصی و کاریش می داند، چرا که اعتقاد دارد بیتا به او، طرز نگاه کردن و هنرمند بودن را آموخت.

حسین آزادی می‌گوید:" گفتگو‌هایی که در آتلیه بیتا در مورد مباحث و رویداد‌های هنری روز بود، مسیری را که برای رسیدن به هدف داشتم، روشن کرد. و در نتیجه اولین نمایشگاه انفرادی‌ام شکل گرفت. اولین قدمی که آرزویش را سال‌ها به همراه داشتم".

نمایشگاه حسین آزادی  در گالری ۶۶ برای او تجربه ای بسیار موفق بود؛ زیرا :"  خودم را یک مخاطب احساس کردم که برای اولین بار کار را می‌بینم و برداشت جدیدی نسبت به چیدمان احساس می‌کردم، چرا که وقتی به قبل بر می‌گردم، تنها یک سر انسانی را می‌بینم که با چشمان بسته و در آرامش ابدی را که جنسیت آن نیز در ابهام بود، با گِل ساخته بودم و همین یک سر در مسیری قرار گرفت که تبدیل به یک چیدمان شد. از سری که ساختم قالب گرفتم با شناختی که از مواد رزین و اپکسی داشتم تصمیم گرفتم با قالبی که دارم اشیاء مختلفی، از جمله قفل و کلید، سیم برق و خازن و اشیاء دیگر، تندیس‌های متفاوتی با مفاهیمی مختلف ریخته‌گری کنم، که نمونه‌هایی از آن در چیدمان بود. فرم لامپ، دومین ایده‌ای بود که با همان سر با چشمان بسته به فکرم خطور کرد".

در گزارش مصور این صفحه به دیدن مجموعۀ سرهای ساختۀ حسین آزادی می‌رویم.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب

دومین جشنوارۀ فرهنگی ایرانی در ادینبورگ اسکاتلند از روز آدینه ۲۸ ژانویه (هشتم بهمن‌ماه) آغاز شد و تا ششم فوریه (۱۷ بهمن)  ادامه دارد. در این جشنواره که در گوشه و کنار شهر ادینبورگ برپاست، جنبه‌های گوناگون فرهنگ ایرانی معرفی می‌شود.

دفترچۀ راهنمای جشنوارۀ ادینبورگ با جملۀ "چو ایران نباشد تن من مباد" شروع می‌شود. همچنین در شب گشایش جشنواره محل برگزاری آن - تالار کلیسای "سن جانز" در مرکز شهر- با نوای سرود "ای ایران، ای مرز پرگهر" ساخته  روح‌الله خالقی پر می‌شود که گویای انگیزۀ برگزارکنندگان آن و شیفتگی آنها برای کشورشان است.

شعرخوانی، نمایشگاه نقاشی، نمایشگاه عکاسی، موسیقی، کمدی ایرانی، فیلم‌های ایرانی، شاهنامه‌خوانی، سخنرانی در بارۀ ایران و فرهنگ باستانی آن، کارگاه فرش‌بافی، چایخانۀ عشایری، بازی‌های ایرانی و برنامه‌های گوناگون دیگر در طول جشنواره امکان آشنایی هر ذائقه و سلیقه‌ای را با فرهنگ ایرانی امکان‌پذیر می‌کند. در یکی از اتاق‌های کلیسای "سن جانز" نوعی از یک بازارچۀ ایرانی و در گوشه‌ای از آن یک چایخانۀ سنتی برپا و علاوه بر آن در چند رستوران شهر هم در هفتۀ برگزاری این جشنواره غذاهای ایرانی ارائه می‌شود. در میان نواهایی که اجرا می‌شود، گزینش ترانه‌های قدیمی و وطن‌دوستانه برجسته است. و همۀ اینها در حالی‌ست که حلقۀ اصلی برگزارکنندۀ جشنوارۀ جوانانی هستند که یا در خارج از ایران بزرگ شده‌اند یا بخش مهمی از زندگی خود را در خارج از ایران گذرانده‌اند.

با نظر به وسعت و گوناگونی برنامه‌های جشنواره برپایی و آماده کردن آن باید متضمن ماه‌ها تلاش به همراه  سرمایه‌گذاری مالی باشد و نشان از جستجوی نسلی دارد که با تلاش خود به دنبال ریشه‌های گمشده یا پاره‌شدۀ خویش هستند؛ نسلی که می‌خواهد با عشق و افتخار فرهنگ کهن نیاکان خود را به جامعه‌ای که در آن زندگی می‌کند، معرفی کند. "ترزا استوارت" که با پیانو آهنگ "ای ایران" را همراهی می‌کند  و برای گذراندن دورۀ دکترای موسیقی از آمریکا به ادینبورگ آمده‌است، می‌گوید: "اگرچه مادرم ایرانی است ولی زبان فارسی را کم آموخته‌ام. اما وقتی موسیقی‌های ایرانی به‌خصوص آثار معروفی و خالقی را با پیانو می‌نوازم، برایم رابطه‌ای عمیق با میراث فرهنگی مادری‌ام ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل هم برای برگزاری این جشنواره چه در دورۀ پیش و چه در این دوره همکاری می‌کنم. سارا خردمند که در بین برگزارکنندگان به عنوان مبتکر و بانی اصلی این جشنواره معرفی می‌شود، با لبخندی انگیزه و شیفتگی خود برای برپایی دوسالانۀ این جشنواره و معرفی فرهنگ ایرانی را مانند یک "بیماری" توصیف می‌کند که به آن مبتلاست و می‌گوید، اندیشۀ برگزاری این جشنواره زمانی به‌ وجود آمد که او و چند تن دیگر از همکلاسی‌های ایرانی‌اش در دانشگاه ادینبورگ یک گروه دانشجویی تشکیل دادند و در نهایت به فکر برگزاری یک جشنوارۀ ایرانی در اسکاتلند افتادند، جشنواره‌ای که بتواند مفاخر کهن فرهنگی ایران را در کنار فرهنگ و هنر امروزش معرفی کند.

جشنوارۀ ایرانی ادینبورگ در هر دو دورۀ برگزاری خود برجستگان فرهنگ و هنر ایران و همچنین پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی را که در این حوزه تحقیق می‌کنند، در کنار جوان‌ترها به ادینبورگ دعوت کرده تا دستاورد خود را در اختیار علاقه‌مندان قرار دهند.

پروفسور هاله افشار که فعالیت‌هایش برای برابری حقوق مهاجران و حقوق زنان در کنار تدریس در دانشگاه‌های بریتانیا شناخته شده‌است، با سخنرانی خود در بارۀ رویارویی فرهنگ ایرانی با بریتانیایی دومین جشنواره را افتتاح می‌کند. اسماعیل خوئی، لعبت والا، مهری کاشانی و سهیلا قدس‌طینت از لندن به ادینبورگ آمده‌اند تا در کنار شاعران جوان‌تر وهمچنین انگلیسی‌زبانانی که اشعار فارسی را به انگلیسی ترجمه کرده‌اند، در فضایی ایرانی یک "شب شعر و شراب" برگزار کنند. سخنرانی‌ها و نمایش‌هایی در مورد ایران باستان از استادان ایران‌شناسی دانشگاه ادینبورگ و دیگر شهرهای بریتانیا فرهنگ کهن ایرانی را در دل شهر ادینبورگ زنده می‌کند. موسیقی ایرانی با سبک‌های گوناگون در گوشه و کنار شهر و گاهی در کنار موسیقی محلی اسکاتلندی یا موسیقی دیگر بخش‌های بریتانیا ارائه می‌شود. به نظر می‌رسد مجموع این برنامه‌ها این پیام را به مخاطبان جشنواره می‌دهد که نسل دوم ایرانی‌های ادینبورگ در کنار افتخار به فرهنگ نیاکان، به فرهنگ بومی محل زندگی خود هم علاقه‌مندند و آن را به عنوان بخشی از هویت خود به عنوان انسان مهاجر می‌پذیرند.

برگزارکنندگان جشنوارۀ ایرانی ادینبورگ می‌گویند، شناخت فرهنگ‌های گوناگون، زندگی در کنار هم را آسان‌تر و شیرین‌تر می‌کند. آنها شادمانند که با این کار خود گامی در این راه برداشته‌اند و مصممند که بار دیگر بازهم به همین شکل و از همین طریق فرهنگ ایرانی را زیر ذره‌بین نگاه جوان خود و اهالی ادینبورگ قرار دهند؛ نگاهی که تا آن زمان دو سال پیرتر شده‌است.

در گزارش مصور اين صفحه گوشه هايی از دومين جشنوارۀ ايرانی در ادينبورگ را می‌بينيد. با تشکر از مريم هاشمی و برگزارکنندگان اين جشنواره برای مساعدت به تهيۀ اين گزارش.

 برای نصب نرم افزار فلش اینجا را کلیک کنید.

 به صفحه فیسبوک جدیدآنلاین بپیوندید

ارسال مطلب